miasto na prawach powiatu w woj. śląskim (Górnośląski Okręg Przemysłowy); wzmiankowana 1303, od XIV w. wydobycie kruszców; od 1327 zwierzchność Czech, 1532 we władaniu Piastów Śląskich, od 1742 należała do Prus; w XVIII w. wielki piec hutniczy, kopalnia węgla; 1812 jedna z najw. w Europie cynkowni; XIX-XX w. polska działalność społ.-kult., udział mieszk. w powstaniach śląskich 1919-21; po plebiscycie 1922 w Polsce; prawa miejskie 1939; IX 1939 samoobrona powstańców i harcerzy z nielicznym wojskiem odpierała ataki dywersantów z Rzeszy niem.; 1959 jako m. Ruda połączona z Nowym Bytomiem i szeregiem msc. (m.in. Chebzie, Halemba, Godula, Kochłowice, Wirek) w nowy rozległy organizm miejski pn. Ruda Śląska; 149,7 tys. mieszk. (2002); kopalnie węgla kam. (nowa Halemba Głęboka i in.), huta żelaza Pokój, elektrownia cieplna 200 MW; przem. materiałów bud., metalowy, poligraficzny, odzieżowy, spoż.; zakłady budowlano-montażowe; zabytkowy szyb kopalni Wawel z XVIII w.
- Śląska, Wyżyna, wyżynny obszar wPolsce...
- BYTOM, miasto na prawach powiatu...
- SUDECKIE PRZEDGÓRZE, obszar przylegający...