Reklama

IBEROAMERYKAŃSKA LITERATURA

termin wprowadzony dla określenia literatur powstających w Ameryce po jej odkryciu przez Kolumba w językach hiszpańskim (lit. hispanoamerykańska) i portugalskim (lit. brazylijska). Rozpoczyna jej historię list K. Kolumba, opublikowany 1493, w którym zrelacjonował to, co widział podczas swojej pierwszej podróży. Pierwsze utwory to kroniki konkwisty (Ojciec Las Casas, Cortez, Bernal, Sahagun, Cabeza de Vaca, Cieza de Leon, Inca Garcilaso de Leon), epicki poemat o podboju Chile napisał A. de Ercilla (La Araucana, 1569). Wybitną liryczką była działająca w Meksyku Sor Juana Inés de la Cruz (1648-1695), dramaturgiem Juan Ruiz de Alarcón (Meksyk, 1580-1639). Kościelny zakaz importu i druku powieści w koloniach hiszp. sprawił, że pierwszą powieść napisał i opublikował dopiero w 1816 Meksykanin J.J. Fernandez de Lizardi (El Periquillo Sarniento); wartościowe powieści wydali romantycy: Argentyńczycy (Amalia J. Marmola, Facundo D.F. Sarmiento), Kolumbijczyk J. Isaacs (Maria), Kubanka G. Gomez de Avellaneda (Sab). 1872 J. Hernandez wydaje I część epickiego poematu o życiu gauczów Martin Fierro, który jest najoryginalniejszym poematem latynoamerykańskiego romantyzmu. Pod koniec XIX w. bujnie rozwija się eseistyka (J. Sierra, E.J. Varona, E.M. de Hostos, M. Gonzalez Prada, J. Martí). Okres modernizmu w lit. j. hiszp. rozpoczyna Nikaraguańczyk R. Darío tomem Azul (1890). Rewolucja meksykańska i próby jej opisu stymulują rozwój powieści realistycznej (M. Azuela) i nurtu indygenistycznego, który szczególnie rozwija się w Peru i Ekwadorze (peruwiańska i ekwadorska literatura). Duży wpływ na kształtowanie się samoświadomości l.i. wobec literatury amer. ma esej E. Rodo Ariel (1900), publicystyka J. Vasconcelosa Rasa kosmiczna, J.M. Maríategui Siedem esejów interpretujących peruwiańską rzeczywistość. Prozę fantastyczną uprawia Argentyńczyk H. Quiroga. Najwybitniejszym poetą okresu między wojnami jest Peruwiańczyk C. Vallejo (Trilce, 1922). W latach 60. światową popularność zdobywają pisarze tzw. boomu latynoamerykańskiego, którego manifestem i największym dziełem jest powieść Sto lat samotności Kolumbijczyka G. García Marqueza. Inni twórcy tego kręgu to J. Donoso, M. Vargas Llosa, C. Fuentes, A. Roa Bastos, J. Cortázar, E. Sabato. Zalicza się także do boomu nieco starszych: A. Carpentiera (zmarł 1980), J.L. Borgesa (zmarł 1986) i J. Lezama Lime (zmarł 1976). Za najwybitniejszych poetów tworzących w ostatnim dziesięcioleciu uważani są Meksykanin O. Paz, Brazylijczyk C. Drunnond de Andrade (zmarł 1987), Argentyńczyk R. Juarroz (zmarł 1994) i Chilijczyk N. Parra.

Reklama

Powiązane hasła:

PARAGWAJU LITERATURA, AMERYKI POŁUDNIOWEJ LITERATURA, WENEZUELI LITERATURA, GARCÍA MÁRQUEZ, GAUCHO, VARGAS LLOSA, PERUWIAŃSKA LITERATURA, VALLEJO, DARÍO Rubén, CORTÁZAR Julio

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama