Pomorze Wschodnie, Pomorze Nadwiślańskie
dzielnica hist. Polski usytuowana pomiędzy Prusami a Pomorzem Zach.; P.G. stało się częścią piastowskiego państwa Polan prawdopodobnie za panowania Mieszka I; usamodzielniło się ok. połowy XI w.; ok. 1119 ponowny podbój przez Bolesława Krzywoustego; od XII w. rozwój gospodarki i handlu z rosnącą rolą Wisły jako gł. szlaku komunikacyjnego łączącego region pomorski z resztą Polski, stymulującą także rozwój Gdańska jako centrum życia regionalnego i wymiany handlowo-towarowej, m.in. z Hanzą; w końcu XII w. P.G. stało się dynastycznym księstwem dzielnicowym uznającym zwierzchność książąt pol.; od śmierci Leszka Białego (1231) niezależne (Świętopełk I); w pocz. panowania Władysława Łokietka włączone do Królestwa Pol., potem utracone na rzecz Marchii Brandenburskiej, a 1308 na rzecz Krzyżaków (wezwanych przez Łokietka na pomoc przeciw Brandenburczykom); 1320-21 polskość P.G. potwierdzona formalnie przez trybunał papieski; 1343 Kazimierz Wielki zrzekł się roszczeń do P.G. (pokój kaliski); rządy zakonu krzyżackiego przyniosły intensywną kolonizację regionu oraz dynamiczny rozwój gosp. i wzrost wymiany handlowej z Zachodem Europy; Gdańsk i inne ośrodki stały się miastami hanzeatyckimi; jednocześnie utrwalały się związki gosp. P.G. (spław Wisłą) z ziemiami polskimi, które zakłócał zły stan stosunków Polski z Krzyżakami, coraz mniej popularnymi na P.G.; 1440 powstał Związek Pruski, który zwrócił się o wcielenie ziem P.G. do Polski; 1454 Kazimierz Jagiellończyk wydał akt inkorporacji Prus do królestwa; powrót ziem do Polski nastąpił 1466 na mocy kończącego wojnę 13-letnią pokoju toruńskiego - powstały Prusy Królewskie; 1772, po I rozbiorze wcielone do Prus (bez Gdańska, który przyłączono w wyniku II rozbioru); 1918 P.G. powróciło do Polski mocą postanowień traktatu wersalskiego, utworzono zeń woj. pomorskie; sam Gdańsk z najbliższą okolicą uzyskał status Wolnego Miasta; 1945 w całości wróciło do Polski.
- GDAŃSKIE MEBLE, typ mebli wyrabianych...
- Prusy Królewskie, prowincja pol. powstała...
- POLSKA. HISTORIA. TESTAMENT KRZYWOUSTEGO, przed śmiercią 1138...