program opracowany przez K. Marksa i F. Engelsa dla Związku Komunistów na zlecenie jego II kongresu (XI/XII 1847), ukazał się drukiem w Londynie II 1848 pt. Manifest Partii Komunistycznej; w tym samym roku "M.K." przełożono na j. polski, franc., wł., duński, flamandzki i szwedzki; w wydaniach z 1848 nazwiska autorów nie były podane (co, być może, wynikało z faktu, że K. Marks formalnie czł. Związku Komunistów nie był), zostały one ujawnione dopiero w przedmowie do przekładu ang. 1850, a potwierdzone w poprawionym wydaniu niem. z 1872, które ukazało się pod tytułem, pod jakim "M.K." znany jest do dziś. "M.K." składa się z 3 części: pierwsza jest apologią przemian, jakie dokonały się pod wpływem rewolucji przemysłowej i kapitalizmu w świecie; druga programem komunistów (przejęcie władzy przez proletariat, wywłaszczenie własności ziemskiej, wysoka progresja podatkowa, zniesienie prawa dziedziczenia, upaństwowienie banków i transportu, bezpłatna oświata, przymus pracy dla wszystkich; "M.K." nie przewidywał zniesienia własności innej niż ziemska, a w sferze własności środków produkcji proponował jedynie "zwiększenie liczby fabryk państwowych"; część trzecia jest bezlitosną krytyką tych doktryn socjalistycznych, które autorzy uważali za utopijne. Pierwsze zdanie "M.K.": Widmo krąży po Europie - widmo komunizmu weszło do wielu języków jako popularne powiedzenie. Ostatnie: Proletariusze wszystkich krajów łączcie się stało się hasłem partii socjaldemokratycznych i komunistycznych na całym świecie. "M.K." napisany klarownym, niesłychanie perswazyjnym i nie pozbawionym złośliwego poczucia humoru językiem stał się jednym z tych dzieł, które wpłynęły na historię świata.
DYKTATURA PROLETARIATU, MARKS
- Manifest komunistyczny, program Związku Komunistów,...
- manifest, ogłoszenie manifestu,...
- Związek Komunistów, niem. socjalist. organizacja...