według dość powszechnie panującej opinii, skrystalizował się ok. 1430, jednak istnieją i takie koncepcje, które przesuwają jego narodziny na przełom XVI i XVII w.; trudności z ustaleniem ram czasowych epoki wynikają z konieczności przyjęcia innych kryteriów niż te, jakie umożliwiają opis swoistości renesansu w innych sztukach i w literaturze; w muzyce nawiązania do tradycji antycznych istnieją w średniowieczu (pitagorejskie i hellenistyczne koncepcje teoretyczne), zaś wprowadzenie tematyki starożytnej, gł. mitologicznej oraz dramatu antycznego pojawia się raczej w muzyce barokowej; nie jest także renesansową cechą rozwój muzyki świeckiej, bowiem kwitła ona także w średniowieczu (pieśni trubadurów, truwerów, Minnesang w Niemczech). W opisie r. w m. dominują kryteria formalne: stopniowy odwrót od faktury discantowo-tenorowej, powstanie fauxbourdonu, pojawienie się rozwiązań chromatycznych, powoli wypierających średniowieczne modi (C. de Rore, C. Gesualdo da Venosa), wzrost znaczenia czynnika akordowego pod wpływem faktury instrumentalnej (np. lutniowej, organowej), który dał początek technikom polifonicznym (kontrapunktycznym), a wreszcie przezwyciężenie dominacji cantus firmus, ujawniające się w utworach opartych na przeimitowaniu, często polichóralnych (A. i G. Gabrieli, G.P. Palestrina); gł. gat. rel. muzyki renesansowej to msza i motet wykorzystujące rozbudowaną polifonię i wykonywane a cappella (J. Ockeghem, J. Obrecht, O. di Lasso, G.P. Palestrina); w muzyce świeckiej dominują chanson (C. Jannequin), frottola, villanella (M. Cara), madrygał (A. Willaert, C. Gesualdo da Venosa); muzyka zaczyna przylegać do tekstu, dostosowując do niego wszystkie dostępne jej środki ekspresji, co odpowiadało koncepcji natura naturans; w muzyce instrumentalnej pojawiają się nowe gat.: ricercar i canzona, powstałe z przeniesienia motetu i chanson na instrument; pierwszy z nich da początek barokowej fudze, drugi w XVII w. przekształci się w sonatę; w r. powstał również zalążek barokowej suity tanecznej, na razie w postaci par skontrastowanych ze sobą tańców (np. pavana- galiarda). W Polsce r. w m. to gł. XVI w.; rozwinęła się wtedy rel. muzyka polifoniczna (msze M. Leopolity, T. Szadka, K. Borka; motety Wacława z Szamotuł); twórczość pieśniową uprawiają Wacław z Szamotuł, Mikołaj Gomółka, Jan z Lublina; muzykę instrumentalną reprezentują przede wszystkim tabulatury lutniowe (V. Bekwark, W. Długoraj, Jakub Polak, Diomedes Caton); refleksję teoretyczną rozwijają J. Liban z Legnicy i Sebastian z Felsztyna.
- barok w muzyce, rozpoczął się weWłoszech...
- madrygał, świecka forma muzyki...
- MADRYGAŁ, świecka kompozycja wokalna...