Reklama

FRANCUSKI TEATR

początki w średniowiecznych widowiskach religijnych (z XII w.) oraz występach wędrownych sztukmistrzów; widowiska uległy laicyzacji w ciągu XIV i XV w.; pojawiły się moralitety i farsy z elementami ludowego humoru i realizmu. Arcydziełem starofrancuskiej farsy jest Mistrz Piotr Pathelin (ok. 1465). W Paryżu pierwszy stały zespół założyło 1402 Bractwo Męki Pańskiej. W XVI w. zjawiła się we Francji włoska commedia dell'árte, mocno oddziaływając na miejscową sztukę aktorską. W XVII w. powstały nowe zespoły i sale teatralne (np. u kardynała Richelieu), 1641 dekret Ludwika XIII poprawił pozycję artystów. Ukształtował się nowy repertuar: tragedia klasyczna Corneille'a i Racine'a, komedie Moliera. Rosły wymagania wobec odtwórców w zakresie dykcji, dbałości o zrozumiałość, choć często prowadziło to do sztuczności i patosu. Przesadzie sprzeciwiał się Molier, narzucając swemu zespołowi wymogi naturalności i prostoty. Tę tradycję pielęgnowano potem w otwartej 1680 Comédie Française; ówczesny t.f. był też obecny w licznych krajach jako teatr dworski. W XVIII w. we f.t. występują równolegle dwa nurty: małe teatrzyki jarmarczne, nastawione na publiczność ludową, pokazujące przeróbki i utwory często anonimowe; z drugiej strony wielka scena z tragediami Woltera, komediami Marivaux i Beaumarchais, dramatem mieszczańskim Diderota. Wszystkie one na swój sposób oddają i stymulują nastroje rewolucyjne. W dobie rewolucji upowszechniły się teatrzyki bulwarowe. W XIX w. wystawiano repertuar romantyczny (Dumas-ojciec, Hugo, de Vigny, Mérimée, komedie Musseta). Wybitni aktorzy tego czasu to m.in.: panna Mars, S. Bernhardt, Coquelinowie. W drugiej połowie XIX w. królowały na scenach farsy Scribe'a, Sardou, Augiera. Jest to też epoka rozkwitu scen kabaretowych. Odnowy skomercjalizowanej lub skostniałej w sztywnych formach sztuki scenicznej podjął się J. Copeau, zakładając 1913 teatr Vieux-Colombier, pod którego wpływem pozostawali wybitni realizatorzy: L. Jouvet, Ch. Dullin, G. Baty, G. Pitoëff (tzw. Kartel Czterech) W repertuarze pojawiły się utwory J. Cocteau, J. Giraudoux, inscenizacje korzystały z malarstwa. W następnej generacji pojawili się wśród ludzi teatru: A. Artaud, J.L. Barrault, M. Marceau, J. Vilar. Po II woj. świat. charakterystyczne dla francuskiej sceny jest pojawienie się ośrodków prowincjonalnych (teatr Planchona w Lyonie), szukanie nowych kontaktów z widzem (festiwale w Awinionie), eksperymenty, w tym związane z odmienną wypowiedzią dramatyczną teatru absurdu (premiery spektakli Ionesco i Becketta), zejście małych zespołów do lokali kawiarnianych.

Reklama

Powiązane hasła:

GUIGNOL, BEAUMARCHAIS Pierre Augustin Caron, TAJEMNICA POLISZYNELA, NEUBER, BARRAULT Jean-Louis, TERZIEFF, ANOUILH Jean, RENAUD, BATY Gaston, VANEL

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama