zbudowany 1912 z inicjatywy dyr. A. Szyfmana; był jednym z najnowocześniejszych teatrów w Europie i najlepiej wyposażonym w Polsce (scena o pow. 380 m2, talerz obrotowy, instalacja elektryczna); od wystawionego na otwarcie (29 I 1913) Irydiona Z. Krasińskiego projektowano dekoracje do każdej premiery (m.in. W. Drabik, K. Frycz) - co wyznacza narodziny scenografii w Polsce; dzięki precyzyjnej reżyserii i znakomitemu zespołowi aktorskiemu oraz starannemu doborowi repertuaru pierwszy okres działalności T.P. stanowił przełom w pol. życiu teatralnym; po 1945 nie udało się wykreować profilu teatru i przedstawienia znaczące pojawiały się rzadko; dyrektorzy: ponownie A. Szyfman (do 1949 i 1955-57), L. Schiller (1950), B. Dąbrowski, S.W. Balicki, J. Jasieński, J. Kreczmar, A. Kowalczyk, K. Dejmek, A. Łapicki, J. Zaleski, J. Kilian.
- TEATR OPEROWY, opera
- ŻYDOWSKI TEATR, zakaz tworzenia jakichkolwiek...
- POLSKA. TEATR. LATA 1939-45, Po wybuchy II woj. świat.(...)