(1801-76)
poeta, publicysta, piewca Ukrainy, działacz polit. i uczestnik ataku na Belweder 29 XI 1830. Po powstaniu przeniósł się na teren Galicji, gdzie został jednym z założycieli tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego. Do Francji wyemigrował w 1838 r. - uszedł przed policją austr. W Paryżu zbliżył się do Tow. Demokratycznego Polskiego. Od VIII 1842 pod wpływem Towiańskiego. W 1872 r. wrócił do kraju, zamieszkał we Lwowie. Liryki przedpowstaniowe, zwane humańskimi (niektóre powstały w Humaniu, 1824), prezentują typowe dla romantyzmu nastroje. Ich podmiot liryczny i bohater to człowiek wyobcowany, owładnięty obsesją śmierci, niewidzący sensu istnienia. Czasem podmiot przybiera konkretną postać: wędrowca, pustelnika, topielca. Przed skrajnym pesymizmem chroni te wiersze zaufanie do "głosu duszy" (intuicji, natchnienia poet.). Poczucie bezsensu życia znajduje w utworach G. także motywację w sytuacji porozbiorowej Polski. Stąd wśród młodzieńczych liryków poety wiersze wolnościowo-patriotyczne, poruszające wyobraźnię czytelnika frenetycznymi obrazami (np. pełna krwi i mordów Uczta zemsty). Dojrzałość osiągnie ten typ liryki w okresie powstania listopadowego i tuż po nim. Wiersze pisane w Galicji kontynuują wątki powstańcze. G. odkrył też urodę Tatr i folkloru podhalańskiego. Do najwybitniejszych dzieł pisarza należą: powieść Zamek kaniowski (wyd. 1828) i alegoryczna powieść poet. Król zamczyska (1840). Zamek w Odrzykoniu, strzeżony przez szalonego "króla", to alegoria dawnej Polski, etapy ruiny - to zabory, ostateczny upadek - klęska powstania, a zdrowe fundamenty, na których zostanie zbudowane nowe, demokratyczne państwo, to lud. W warstwie dosłownej powieść wykorzystuje elementy utworu obycz., fantastycznego i polit. G. jest także autorem rozprawy publicystycznej Nowa epoka poezji polskiej (1838), atakującej A. Fredrę za kosmopolityzm.
- Goszczyński Seweryn, (1801-76)
- Goszczyński Seweryn, (1801-76)
- GOSZCZYŃSKI, Seweryn (1801-76)