uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, Pascha
najstarsze i najważniejsze ruchome święto chrześcijaństwa, upamiętniające Zmartwychwstanie Chrystusa (gł. misterium ); poprzedza je tzw. Triduum Paschalne, kończące okres Wielkiego Postu; początkowo młode gminy chrześc. obchodziły je wraz ze świętem Paschy (Pesach - u Żydów pamiątka wyjścia Izraela z Egiptu), co było przedmiotem ostrych kontrowersji między chrześcijanami pochodzenia żydowskiego a nie-Żydami; jednolite zasady obliczania daty W. przyjął sobór nicejski I (325), ustalając ją na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca; gł. elementem rodzinnych obchodów W. jest wspólne śniadanie, przed którym domownicy spożywają pokarmy poświęcone w świątyni dzień wcześniej, tj. w Wielką Sobotę; symbolem wiążącym W. z żydowską Paschą jest baranek (spożywano go wg tradycji starotestamentowej nocą z 14 na 15 dzień miesiąca nisan); drugim dniem W. jest Poniedziałek Wielkanocny, z którym wiąże się wiele zwyczajów ludowych (najbardziej znanym jest śmigus-dyngus; w Krakowie odbywa się jarmark odpustowy, zw. Emaus); w Kościele kat. gł. obrzędem wielkanocnym jest msza rezurekcyjna, w obrządku ukraińskim (bizantyjskim) na obrzędy W. składa się procesja z Najświętszym Sakramentem i ikoną Zmartwychwstania oraz uroczysta jutrznia wielkanocna; w Kościele prawosławnym odbywa się procesja paschalna, jutrznia z Kanonem św. Jana z Damaszku, uroczysta liturgia eucharystyczna, zaś wieczorem - nieszpory.
ŚWIĘCONE,
TEATR,
PALMOWA NIEDZIELA,
ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO,
NICEJSKI SOBÓR,
REZUREKCJA,
LUCYFER,
KALENDARZ KOŚCIELNY,
PASCHA,
KALENDARZ GREGORIAŃSKI
