w Hadze
stały organ międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości, powołany 1 VII 2002 na mocy Traktatu Rzymskiego z 1998, po ratyfikacji przez 60 państw (dziś stronami są 103 państwa, w tym Polska); pierwszy światowy sąd karny (Międzynar. Trybunał Sprawiedliwości w Hadze sądzi tylko państwa, a nie jednostki) zajmujący się zbrodniami ludobójstwa, wojennymi i przeciw ludzkości, z czasem także, po uzgodnieniu definicji, zbrodniami agresji; jest sądem ostatniej istancji, nie może toczyć się przed nim rozprawa, jeżeli sprawą zajmuje się narodowy system sądowniczy; będzie sądził wyłącznie zbrodnie dokonane po 1 II 2002; złożony z 18 sędziów (1/3 składu wymieniana co 3 lata), rozpoczął działalność III 2003, przewodniczącym ( na czele 3-osobowego prezydium) sędzia Philippe Kirsch z Kanady; organami MTK są Wydziały Przygotowawczy, Orzekający i Odwoławczy (funkcje procesowe tworzą Izby) oraz Urząd Prokuratora i Sekretariat; prokurator, wybierany jest na 9-letnią kadencję, pierwszym został Luis Moreno Ocampo z Argentyny; śledztwo wszczyna prokurator (na wniosek państw-stron, Rady Bezpieczeństwa ONZ lub z własnej inicjatywy), który ściśle współpracuje z Izbą Przygotowawczą odpowiedzialną za aspekt prawny postępowania, ona także, na prośbę prokuratora, wystawia nakaz aresztowania; Izba Przygotowawcza przeprowadza wstępne przesłuchania, w razie potwierdzenia zarzutów przedstawia sprawę do rozpatrzenia Izbie Orzekającej; za równo oskarżony jak i prokurator mogą złożyć apelację od wyroku do Izby Odwoławczej. Założony z inicjatywy amer. organizacji pozarządowych, ale do MTK nie przystąpiły m.in. USA, Chiny, Indie, Rosja, Izrael. W listopadzie 2006 rozpoczął się pierwszy proces przed MTK; w Izbie Przedprocesowej rozpatrywana jest sprawa oskarżonego o zbrodnie wojenne kongijskiego bojownika Thomasa Lubanga Diyo.
- TRYBUNAŁ MIĘDZYNARODOWY KARNY, .
- sądownictwo międzynarodowe, instytucje i zespół...
- zbrodnie wojenne, termin międzynar. przyjęty...