wędrówka
w naukach społecznych, statystyce, demografii - zmiana miejsca zamieszkania na stałe lub na pewien okres, także zmiana miejsca pobytu w związku z pracą, nauką, rozrywką itd.; polega na mechanicznym przemieszczaniu się ludności - w odróżnieniu od jej ruchu naturalnego; m. jest zjawiskiem występującym we wszystkich fazach historycznego rozwoju ludzkości, wywołuje ją dążenie do poprawy bytu (np. ruch pierwotnych ludów koczowniczych, proces kolonizacji obszarów Nowego Świata). M. mogą mieć kierunek zewn. w stosunku do kraju zamieszkania oraz odbywać się na obszarze tego kraju (ruchy międzydzielnicowe, wędrówki ze wsi do miasta oraz wahadłowe przemieszczanie się pomiędzy jedną a drugą miejscowością). M. zewnętrzne dzielą się na emigrację (wyjazdy z danego kraju), imigrację (napływ ludności obcej do danego kraju) oraz reemigrację lub repatriację (powroty rdzennej ludności). Za m. uznaje się także sezonowe wyjazdy dużych grup ludności zatrudnianej okresowo w innych krajach do konkretnych prac; m. ekonomiczne dokonują się obecnie gł. z Południa na Północ; nasilony w okresie po II woj. świat. ruch ludności ze Wschodu na Zachód w latach 90. wyraźnie osłabł w związku z demokratycznymi przemianami dokonującymi się w Europie Centralnej i Wsch. Największe m. związane były z I i II woj. świat. (ucieczka przed zbliżającymi się frontami, wywózki do obozów koncentracyjnych i na przymusowe roboty) oraz okres powojenny (nowy przebieg linii granicznych w Europie). Problem m. stanowi przedmiot rozstrzygnięć w zakresie polityki wewn. państw oraz umów międzynarodowych (ułatwianie m. lub jej zapobieganie); skutkiem m. jest narastanie w wielu krajach niechęci do cudzoziemców, na której budują swoje programy partie i organizacje o obliczu nacjonalistycznym i faszyzującym.