UJ
najstarszy w Polsce zał. 1364 przez Kazimierza III Wielkiego jako Akademia Krakowska z wydziałami: prawnym, med., sztuk wyzwolonych; 1397-1400 odnowiony pod protektoratem królowej Jadwigi i Władysława II Jagiełły, z nowym wydziałem teologicznym; w XV w. centralny ośr. polskiej nauki i kultury; wśród uczonych m.in. Mateusz z Krakowa, Stanisław ze Skarbimierza, Paweł Włodkowic, Jan Długosz, wśród wychowanków M. Kopernik, A. Frycz-Modrzewski, J. Kochanowski; w XVI w. podupada; 1777-86 z polecenia Komisji Edukacji Narodowej zreformowany przez H. Kołłątaja (jako Szkoła Główna Koronna); przyjął język polski jako wykładowy zamiast łaciny, wśród profesorów R.J. Czerwiakowski, Jan Śniadecki; po rozbiorach przekształcony w austriacki Uniw. Krakowski; 1809 w Księstwie Warszawskim znów reformowany przez Kołłątaja; 1815 w Rzeczypospolitej Krakowskiej odzyskał polskość i autonomię jako UJ, jedyny polski uniw. dostępny słuchaczom ze wszystkich zaborów; 1847-48 i 1854 zgermanizowany, 1870 zrepolonizowany, współpracował z Akad. Umiejętności; gromadził księgozbiory (Biblioteka Jagiellońska); w okresie okupacji niem. 1939–45 zamknięty, w Sonderaktion Krakau aresztowano wykładowców, od 1942 – tajne nauczanie; 1945 wznowienie działalności; po 1950 odłączono z UJ teologię, medycynę i rolnictwo; 1993 ponownie włączono do UJ Akademię Medyczną; 2004 posiadał wydziały prawa i administracji, lekarski, farmaceutyczny, ochrony zdrowia, filozoficzny, historyczny, filologiczny, fizyki, astronomii i informatyki stosowanej, matematyki i informatyki, chemii, biologii i nauk o ziemi, zarządzania i komunikacji społ., studiów międzynarodowych i politycznych, biotechnologii; 2003/04 ponad 6 tys. wykładowców, 38 tys. słuchaczy; od roku akademickiego 2005/06 rektorem Karol Musioł (fizyk).
- Uniwersytet Jagielloński, zał. przez Kazimierza...
- jagielloński, jagiellońscy: polityka...
- Uniwersytet Jagielloński wKrakowie, Alma Mater; najstarsza...