(ok. 1351-1434)
wielki książę litewski (1377-1401), król polski (od 1386), założyciel dynastii Jagiellonów, syn Olgierda i Julianny, ojciec Władysława III Warneńczyka i Kazimierza IV Jagiellończyka; 1377 po śmierci ojca objął tron wielkoksiążęcy w Wilnie, tocząc walki o utrzymanie władzy ze swoimi braćmi, stryjem Kiejstutem (uwięzionym i zamordowanym 1382) i jego synem Witoldem, zakończone ugodą 1384 wymierzoną przeciwko Krzyżakom; 1385 podpisał w Krewie układ o unii Litwy z Polską, na mocy którego 1386 przyjął chrzest, poślubił królową Jadwigę i został koronowany 4 III 1386 na króla Polski; 1387 rozpoczął chrystianizację Litwy (m.in. zał. biskupstwo w Wilnie) i powierzył ją we władanie swojemu bratu Skirgielle, co wywołało sprzeciw Witolda; 1387 odebrał Węgrom Ruś Czerwoną (wyprawę poprowadziła Jadwiga, siostra królowej Węgier) i przyjął hołd Mołdawii; 1390-92 odparł najazd na Litwę Krzyżaków popierających Witolda i 1392 zawarł z nim kolejną ugodę, tym razem oddając mu rządy w Wielkim Księstwie Litewskim, a 1401 w akcie unii wileńsko-radomskiej uznał go za wielkiego księcia Litwy (zachowując dla siebie tytuł najwyższego księcia); 1396 odbił z rąk Władysława Opolczyka Kujawy, 1404 wykupił od Krzyżaków ziemię dobrzyńską; w latach 1409-11 podczas wielkiej wojny z Krzyżakami złamał potęgę militarną zakonu w bitwie pod Grunwaldem (15 VII 1410), jednak, zawierając pokój w Toruniu (1411), nie zdołał wykorzystać efektów zwycięstwa; wznowiona 1422 wojna zakończyła się zawarciem pokoju nad jez. Melno (Krzyżacy zrzekli się Żmudzi); 1413 zacieśnił związek między Polską a Litwą poprzez zawarcie unii w Horodle; 1420 odrzucił husycką propozycję objęcia tronu czeskiego i pod wpływem swych doradców (z kardynałem Z. Oleśnickim na czele) edyktem wieluńskim 1424 odciął się od husytyzmu (edykt przyrównywał wyznawanie husytyzmu do zbrodni obrazy majestatu); 1425-33, chcąc zapewnić następstwo tronu polskiego swym synom, rozszerzył przywileje szlacheckie, m.in. o zasadę neminem captivabimus nisi iure victum (1430); odnowił założony przez Kazimierza Wielkiego uniw. w Krakowie; jego panowanie to okres umocnienia pozycji międzynar. Polski, co stworzyło podwaliny jej mocarstwowej pozycji za rządów jego synów i wnuków.
CIOŁEK Stanisław, WITOLD, JAGIEŁŁO Władysław, ŚWIDRYGIEŁŁO, COLLEGIUM MAIUS, UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI, CYMBARKA, KAPELA, LASOCKI, KAZIMIERZ IV JAGIELLOŃCZYK
- JAGIEŁŁO Władysław, .
- Władysław Jagiełło, (ok. 1351-1434)
- Jagiełło, Władysław Jagiełło,...