ZMP
organizacja młodzieżowa utworzona 1948, podporządkowana ideologicznie i organizacyjnie PPR, następnie PZPR; powstała z przymusowego połączenia Związku Walki Młodych, Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniw. Robotniczego, Związku Młodzieży Wiejskiej RP , Związku Młodzieży Demokratycznej; 1949-50 wchłonęła Związek Akademicki Młodzieży Polskiej (ZAMP) i Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP), przekształcony w sekcję pn. Organizacja Harcerska ZMP; nadto podporządkowano ZMP utworzoną kilka miesięcy wcześniej Powszechną Organizację ; ZMP pełnił rolę "prawej ręki" partii, jej zaplecza kadrowego, kształtował świadomość polityczną młodego pokolenia wg wzorów sowieckich, w duchu stalinizmu, potępienia wszystkiego, co pochodziło z kapitalistycznego Zachodu, przeciwstawiał młodzież starszemu pokoleniu (jako reprezentującemu burżuazyjną mentalność), odcinał się od większości osiągnięć dwudziestolecia międzywojennego; do organizacji nie przyjmowano osób z rodzin uważanych za wrogie nowemu ustrojowi; nadto ZMP organizował współzawodnictwo pracy, masowe czyny i zaciągi produkcyjne, pracę na wielkich budowlach socjalizmu (Nowa Huta, Nowe Tychy, FSO na Żeraniu), uczestniczył w kolektywizacji wsi, tworzeniu wiejskiej spółdzielczości, nadzorował programy nauczania w szkołach i na uczelniach (pod względem ideologicznym) oraz dobór kadry nauczycielskiej i akademickiej (np. na wniosek ZMP z Uniw. W-wskiego usunięto W. Tatarkiewicza), organizował masowe imprezy propagandowe, kulturalno-oświatowe i sportowe, m.in. Zlot Młodych Przodowników-Budowniczych Polski Ludowej (1952), V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów (1955); 1948 ZMP liczył 0,5 mln czł., 1951 - ok. 1 mln, 1955 - ok. 2 mln; organy prasowe: , "Pokolenie", "Nowa Wieś", "Poprostu", "Świat Młodych", ; przewodniczący: J. Zarzycki, W. Matwin, S. Pilawka, S. Nowocień, H. Jaworska; przew. Rady Naczelnej S. Ignar; I 1957 rozwiązany.
ZWIĄZEK MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ , LUDOWY RUCH W POLSCE, ORGANIZACJA MŁODZIEŻY TOWARZYSTWA UNIWERSYTETU ROBOTNICZEGO, AKADEMICKI ZWIĄZEK WALKI MŁODYCH , ZMP, ZWIĄZEK MŁODZIEŻY SOCJALISTYCZNEJ, ZWIĄZEK MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ
- Związek Młodzieży Polskiej, (ZMP)
- Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej, organizacja powstała...
- ZWIĄZEK AKADEMICKI MŁODZIEŻY POLSKIEJ, ZAMP