(gr. rhapso-idia = pieśń rapsoda)
pieśń epicka, fragment większego poematu lub utwór samodzielny poetycko-narracyjny w podniosłym stylu, należący do tych, które można by nazwać marszami pogrzebowymi, sięgający tradycji od Galla poprzez M. Sępa Szarzyńskiego, W. Kochowskiego, J. Ursyna Niemcewicza (Pogrzeb księcia Józefa Poniatowskiego) do Norwidowego Bema pamięci żałobny rapsod i innych liryków romantycznych, opłakujących bojowników wolności, m.in. w wierszach: A. Mickiewicza Śmierć pułkownika, Reduta Ordona, J. Słowackiego Na sprowadzenie prochów Napoleona, Pogrzeb kapitana Meyznera. Poetyckość r. podkreślały: heroiczny patos, opiewający niczym antycznego herosa - rycerza, bohatera sprawy narodowej. R. w powieści młodopolskiej był formą lirycznej prozy narracyjnej, zwanej często poematem prozą, dzięki swoistej, retorycznej konstrukcji narracyjnej, na którą składały się: opisy, monologi, epizody w mowie pozornie zależnej, nade wszystko poetyzacja języka: słownictwa, stylu, składni, rytmizacji wypowiedzi. Ekspansja poetyckości r. wyraża się także w stylizacji dialogu, w dużym nasyceniu narracji symbolami. Stąd modernistyczne r. można podzielić na dwie podstawowe odmiany: fantazje liryczno-psychologiczne, reprezentowane przez prozę S. Przybyszewskiego (Requiem aeternam, Wigilie, Epipsychidion, De profundis), większą rolę grały wzorce monologu lirycznego, poetyzacja stylu, odwołania mitologiczne, oraz wizje przyrodnicze (Gody życia A. Dygasińskiego) i przede wszystkim historyczne, np. w utworach S. Żeromskiego (Powieść o Udałym Walgierzu, Duma o hetmanie, Międzymorze), W. Orkana (Drzewiej); w tej odmianie najpełniej realizowały się tradycje rapsodyczne: zwrot do prozy poetyckiej, do dziedzictwa romantycznego, odwoływanie się do ekspresjonizmu romantycznego, który umożliwiał twórcy kształtowanie się wizji hist. R. zwykło się też nazywać Kazimierza Wielkiego, Bolesława Śmiałego i fragmenty epickie S. Wyspiańskiego.
- RAPSOD, utwór poetycki lub fragment...
- Bema pamięci żałobny rapsod, C. Norwida - napisany...
- RAPSODOWIE, w antycznej wędrowni...