(Serpentes)
podrząd gadów z rzędu łuskoskórych obejmujący 9 rodzin i ponad 2500 gat. wyst. na całym świecie (z wyjątkiem obszarów za kręgiem polarnym i Nowej Zelandii); większość w. żyje na lądzie: naziemne, nadrzewne i podziemne (ryjące chodniki w ziemi); część w wodach słodkich i w morzach (w. morskie); w. zamieszkujące strefy umiarkowane i chłodne na zimę zapadają w sen (hibernacja), zamieszkujące tropiki zasypiają na lato (estywacja); ciało silnie wydłużone (kręgosłup składa się ze 140-450 jednakowych kręgów, w tym od kilkunastu do 100 ogonowych), od kilku cm do 5,5 m (boa dusiciel, kobra królewska), a nawet 12 m (pyton siatkowy); pokryte łuskami, beznogie (choć u niektórych gat., np. dusicieli, zachowały się fragmenty miednicy i szczątkowe, kikutowate odnóża tylne); poruszają się pełzając ruchem wijącym, w czym pomocne są żebra ruchomo połączone z kręgosłupem; specyficzna budowa czaszki (brak łuków skroniowych i spojenia żuchwowego, luźno połączone kości trzewioczaszki) pozwala na połykanie w całości zdobyczy często wielokrotnie większej od ich głowy (np. pyton potrafi połknąć antylopę); zdobywanie pożywienia (zjadają swoje ofiary albo żywcem albo dusząc czy zatruwając je uprzednio jadem) ułatwiają położone na kościach szczęki i żuchwy zakrzywione ku tyłowi zęby chwytne, a u w. jadowitych także większe zęby jadowe zaopatrzone w bruzdy lub kanaliki, którymi spływa jad (z gruczołów jadowych) porażający lub zabijający ofiary; cienki, długi, rozwidlony na końcu język spełnia rolę narządu dotyku; receptory dobrze wykształconego narządu węchu położone są na podniebieniu i na języku; w. są głuche (kobry nie tańczą w takt melodii fletu, lecz hipnotyzuje je ruch instrumentu); oczy przykrywa przeźroczysta błona ("okulary") zrzucana w czasie linienia wraz z naskórkiem z całego ciała; niektóre w., np. grzechotniki, wyposażone są w receptory promieniowania podczerwonego, co umożliwia im wykrywanie obecności zwierząt ciepłokrwistych w ciemności; narządy wewn. ze względu na kształt ciała silnie wydłużone i silnie asymetryczne (np. do oddychania służy tylko prawe płuco, a lewe zanika); w. posiadają podwójny narząd kopulacyjny; jajorodne, jajożyworodne, rzadziej żyworodne; składają od 2 do 100 jaj w zależności od gat.; najliczniejszą (obejmującą 60% populacji) rodziną są wężowate, ponadto: dusiciele (m.in. boa dusiciel, w. psiogłowy), zdradnicowate (m.in. kobra, mamba, w. tygrysi), żmijowate, morskie, brodawkowate, nitkowate, ryjące, tarczoogonowe; w Polsce wyst. gniewosz plamisty, zaskroniec zwyczajny i w. Eskulapa (wyst. w lasach liściastych w górach, dł. do 2 m, dobrze porusza się po drzewach, pływa, żywi się myszami, pisklętami, jaszczurkami) z rodziny wężowatych oraz żmija zygzakowata (zamieszkuje polany i łąki górskie, dł. do 1 m, jadowita, unika ludzi).
- WĘŻE, miejscowość w , powiat...
- WĘŻE LATAJĄCE, .
- WĘŻE RAJSKIE, .