(ok. 1030-1079)
bp krakowski od 1072. S. wystąpił przeciwko królowi Bolesławowi Śmiałemu, wg Wincentego Kadłubka grożąc mu klątwą, jeśli nie zaprzestanie okrutnych represji wobec poddanych. W rezultacie poniósł śmierć męczeńską. Stało się to bezpośrednią przyczyną wygnania Bolesława Śmiałego przez opozycję możnych. Do tych wydarzeń zapewne odnosi się wcześniejsza, lecz bardzo lakoniczna i nie wymieniająca imienia S. wiadomość Galla Anonima o buncie lub zdradzie biskupa (w świecie wczesnofeudalnym można było rozumieć pod tymi określeniami każde wystąpienie przeciwko władzy zwierzchniej, gdyż biskup przyjmował inwestyturę z rąk króla). Kult św. S. rozwijał się od XII w., a w XIII w. ogarnął całą Polskę. Podanie o cudownym zrośnięciu się rozczłonkowanego ciała męczennika dawało wyraz pragnieniu zjednoczenia Polski w dobie rozbicia dzielnicowego.
- STANISŁAW, Pochodzenia starosłowiańskiego,...
- DŁUGOSZ Stanisław, ps. Jerzy Tetera (1892-1915)...
- STANISŁAW KOSTKA, (1550-68)