pierwotnie ludność jednego z plemion izrael. (Judy), po "niewoli babilońskiej" nazwa rozszerzona na wspólnotę rel.-etniczną wyznawców judaizmu, traktowaną także w kategoriach narodu. Już w staroż. charakterystyczne dla znacznej części narodu żyd. było zamieszkiwanie poza ojczyzną w rozproszeniu zw. diasporą. Pomimo utraty państwa (ostatecznie wskutek podbojów rzym.) Żydzi utrzymali nar. i rel. tożsamość. Wskutek różnic geograficznych i kulturowych żyjący w rozproszeniu naród podzielił się na kilka głównych odłamów, m.in. Żydzi aszkenazyjscy (zamieszkiwali od średniow. środk. i wsch. Europę, także w Polsce, wykształcił się u nich już w X w. język jidisz). Żydzi sefardyjscy (potomkowie wygnańców z Hiszpanii i Portugalii z końca XV w., rozproszyli się po wielu krajach Europy, docierając też do Polski). Podziały te zaznaczyły się w społeczeństwie odbudowanej państwowości Izraela w XX w.
- Żyd, poznać Żyda z Jerozolimy,...
- ŻYDZI, naród pochodzenia semickiego...
- ŻYDÓW ZAGŁADA, Holocaust , hebr. szoah...