Mistycyzm hiszpański

Mistycyzm hiszpański wiąże się z odnową katolickiej pobożności zwłaszcza w kręgach zakonu augustianów, franciszkanów i karmelitów. Jego charakterystycznym rysem było propagowanie ascetyzmu, kontemplacji, rygoryzmu religijnego oraz idei „marności świata”. Mistycyzm hiszpański powstał na podglebiu filozofii średniowiecza (np. mistrza Eckharta, Tomasza `a Kempis), tradycji neoplatońskiej, medytacji semickiej i arabskiej. Wypracował ideę ascety, ale i „rycerza” chrześcijańskiego, zmagającego się wewnętrznie z siłami zła. W pismach mistyków da się uchwycić stany czy też fazy, jakie przechodził medytujący w drodze do połączenia z Absolutem: pożądanie Boga, droga oczyszczająca (pokuta, pogarda rzeczy materialnych), skupienie woli, intelektu i uczucia na Bogu (kontemplacja, iluminacja), duchowe połączenie („zaślubiny” z Bogiem). Medytacji właściwej towarzyszyły fazy przedwstępne: asceza, rozmyślanie o Bogu, modlitwa kontemplacyjna. Doznania mistyczne stały się tematem wielu tekstów literackich. Badacze wyliczają ponad trzy tysiące hiszpańskich książek o tematyce religijnej, spośród których znaczna część poświęcona została medytacji i opisowi stanów iluminacji. Do głównych autorów tego nurtu należą: Ludwik z Granady (Luis de Sarria, 1504-88), św. Teresa z Avili (Teresa de Cepeda, 1515-82), Luis de León (1527-91) i św. Jan od Krzyża (Juan de Yepes, 1542-91).