Barok przypada na ten okres dziejów naszego kraju, w którym Polska, osiągnąwszy na początku XVII w. apogeum swojej potęgi, zaczęła potem szybko tracić na rzecz sąsiadów ziemie, podupadać gospodarczo i militarnie, aż wreszcie nie była w stanie obronić się przed rozbiorami.
W 1572 r. zmarł Zygmunt August, ostatni męski przedstawiciel dynastii Jagiellonów. Państwo polsko-litewskie weszło w burzliwy okres pierwszego i drugiego bezkrólewia (1572-73 i 1574-76). Choć możnowładcy i szlachta zdali ten trudny egzamin, jakim było wypracowanie zasad wyboru nowego władcy i przeprowadzenie państwa bez strat przez okresy bezkrólewia, dalekosiężne skutki zmiany pozycji króla (z de facto dziedzicznego stał się władcą obieralnym) odezwą się wkrótce. Oczywiście, forma monarchii była tylko jednym z czynników upadku – kto wie jednak, czy nie najbardziej istotnym.
Podczas pierwszego bezkrólewia w toku zaciętych dyskusji i sporów ustalono, że reprezentującym władzę monarszą podczas bezkrólewia interrexem będzie zawsze prymas. Porządku i prawa w terenie strzec będą szlacheckie konfederacje i sądy kapturowe. Elekcja odbywać się będzie na zasadzie viritim, czyli każdy szlachcic mógł w niej uczestniczyć. Przed elekcją zaś zbierze się sejm konwokacyjny, ustalający jej warunki i termin. Na pierwszej konwokacji w 1573 r. ustalono powyższe przepisy oraz miejsce elekcji w okolicach Warszawy. Wtedy też podpisano akt generalnej konfederacji warszawskiej, gwarantujący równość szlachty niezależnie od wyznania.