Reklama

Sebastian Grabowiecki

Sebastian Grabowiecki (ok. 1543-1607) pochodził z rodziny szlacheckiej. Urodził się w Mszczyczynie, kształcił we Frankfurcie nad Odrą i najpewniej we Włoszech. Jeszcze za czasów ostatniego z Jagiellonów rozpoczął służbę na dworze królewskim. Po wybo-rze na króla Stefana Batorego otrzymał odeń tytuł sekretarza królewskiego.W połowie lat 80. Grabowiecki napisał traktat polemiczny Martinus Lauter eiusque levitas (1585), w którym wystąpił przeciw nauce Lutra. Poza tym pozostawił po sobie nieco listów oraz dzieło najważniejsze, polskojęzyczny Setnik rymów duchownych (1590). Tytuł zbioru jest nieco mylący, gdyż na „setnik” składa się ponad dwieście liryków religijnych, z których część nawiązuje do włoskich wierszy Gabriela Fiammy i Bernarda Tassa. Podstawowym kontekstem Setnika jest jednak Biblia oraz, w mniejszym zakresie, pisma mistyków hiszpańskich. Jak pisał Czesław Her-nas: Jest w tym tomie gorzki rozrachunek z życiem i znamienny układ kompozycyjny, rysujący katolicki wzorzec przemiany i odnajdywania wartości. Oto kolejność motywów kompozycyjnych: wiersze pokutne, oczyszczające, dziękczynne, pochwalne. Oba setniki zamykają się wierszami do Matki Boskiej, a całość wierszem do Anioła Stróża. A zatem od pokuty do konsolacji. Podobnie do Szarzyńskiego Grabowiecki podkreśla grzeszność natury człowieka. Dogłębnej analizie poddaje siedem grzechów głównych oraz ich „rozprzestrzenianie się” wśród krnąbrnej ludzkości. Zdaniem poety wszelki wysiłek jednostki zmierzający do pokonania zła skazany jest na klęskę. Jedyną rozsądną postawą okazuje się pasywizm, bierna kontemplacja. Taka koncepcja „drogi do Boga” rysuje się opozycyjnie względem propozycji Sępa, który w aktywnej postawie „rycerza Chrystusowego” widział ideał chrześcijańskiej wiary. Grabowiecki przekonany jest o nieskuteczności ludzkiego działania z góry skazanego na przegraną z siłami szatana (wyraźne reminiscencje tradycji św. Teresy z Avili). Pokuta, pokora oraz pasywne oczekiwanie na ostateczne decyzje Przedwiecznego wynika ze słabości człowieka postrzeganego jako wiatr, piana wodna, obłok. Sępowemu strachowi przed śmiercią, zamanifestowanemu w Napisie, Grabowiecki przeciwstawia miłość do niej:

Reklama


Poezja Grabowieckiego zdecydowanie jest bliższa modelowi mistycznej pobożności lansowanej w Hiszpanii niż jezuickiemu ignacjanizmowi. Izolacja od świata zewnętrznego (motyw „twierdzy wewnętrznej” św. Teresy z Avili) i zamknięcie się na jego pokusy stanowić mają jakąś rękojmię przyszłego zbawienia. Programowy ascetyzm zawarty w wierszach Grabowieckiego decyduje o oryginalności poety na tle pisarzy wczesnego baroku.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama