reguła określająca liczbę faz f mogących współistnieć w stanie równowagi fazowej układu o n składnikach i s stopniach swobody. Matematycznie G.r.f. wyrażona jest wzorem: f = n - s + 2. Stopniami swobody nazywa się liczbę parametrów stanu (zmiennych niezależnych), które mogą zmieniać się niezależnie od siebie, bez naruszenia stanu równowagi układu. Dla układu o n składnikach, znajdującego się w stanie równowagi, największa liczba faz może występować, gdy s przyjmuje wartość najmniejszą, czyli 0 (zero). Np. dla układu jednoskładnikowego, tj. czystej substancji (np.wody), f = 1 + 2 = 3 przy s = 0 w równowadze termodynamicznej mogą występować jednocześnie trzy fazy - zakładając, że do opisu układu wystarczą dwa parametry np. ciśnienie i temperatura - tylko w ściśle określonej temperaturze i przy ściśle określonym ciśnieniu (dla wody temp. T = 273,16 K, ciśnienie p = 610,7 Pa). Zmiana któregoś z tych parametrów spowoduje przejście jednej z faz w inną z dwóch pozostałych, gdyż przy s=1 mogą występować w równowadze tylko dwie fazy. W przypadku substancji dwuskładnikowych (np. roztwory) w równowadze termodynamicznej mogą występować jednocześnie najwyżej 4 fazy (f = 2 + 2 = 4). G.r.f. została opracowana 1874 przez fizyka amer. J.W. Gibbsa. Stosuje się ją w formie uogólnionej także do skomplikowanych układów, w których zachodzą reakcje chemiczne.
- Gibbsa reguła faz, reguła określająca...
- Gibbs, Josiah Willard, (1839-1903)
- faza termodynamiczna, część układu termodynamicznego...