także Bonifacy (974-1009)
– był synem grafa Kwerfurtu (opodal Merseburga); nauki odbierał w przykatedralnej szkole w Magdeburgu i tam też zapewne poznał idee św. ➞ Wojciecha; w roku 995 został kanonikiem w Magdeburgu; w 998 roku był w otoczeniu cesarza Ottona III, kiedy ten przybył do Rzymu; tu B. wstąpił do zakonu benedyktyńskiego (opactwo na Awentynie) i złożył śluby zakonne w roku 999. Było to miejsce o tyle osobliwe, że ledwie 5 lat wcześniej przebywał w opactwie św. Wojciech. W roku 1001 widzimy go w sławnym eremie św. ➞ Romualda w Pereum, skąd w podróż misyjną do Polski wyruszyli św. ➞ Benedykt i św. ➞ Jan. W przygotowaniach misji uczestniczył, na prośbę św. Romualda, właśnie B.: w tej sprawie rozmawiał z papieżem Sylwestrem II, od którego otrzymał paliusz metropolity misyjnego. Dawało mu to możliwość mianowania biskupów na terenach objętych misją. W tym momencie dzieje B. stają się niejasne. Wprawdzie miał on podążyć za swymi braćmi do Polski, jednak tego nie uczynił, pozostając we Włoszech; w 1004 roku – czyli już po zamordowaniu misjonarzy w Miedzyrzeczu Wielkopolskim – odebrał sakrę biskupią i dopiero wówczas zjawił się na dworze popierającego go Bolesława Chrobrego. Prawdopodobnie opóźnienie w przyjeździe do Polski wywołała wojna między Chrobrym i następcą Ottona III – św. ➞ Henrykiem II, która dopiero w 1018 roku zakończyła się układem w Budziszynie. Okoliczności zatem nie sprzyjały prowadzeniu ewangelizacji, zwłaszcza obszarów zajmowanych przez zachodnich Słowian. W latach 1004-09 B. kilkakrotnie wyjeżdża na Węgry (zatrzymując się na dworze króla św. ➞ Stefana), na Ruś Kijowską i do kraju Pieczyngów; korzysta przy tym z finansowego wsparcia Bolesława Chrobrego. Wyprawy te nie przyniosły, jak się wydaje, spodziewanego skutku i w 1009 roku B. postanawia udać się z misją na tereny zamieszkiwane przez Jaćwingów. Podobno nad Bugiem miało dojść do spotkania B. z księciem Jaćwingów, Nothimerem, który dał się nawrócić – płacąc za to utratą władzy na rzecz przeciwników. Zachęcony tym powodzeniem B. powędrował w głąb Jaćwieży, gdzie 9 marca spotkała go śmierć; ciało B., zamordowanego wraz z 18 innymi misjonarzami, miał wykupić Bolesław Chrobry, nie wiadomo jednak, gdzie ono spoczęło. Kult B. rozszerzył się szybko; w roku 1040 św. ➞ Piotr Damian poświęcił mu wiele miejsca w hagiografii św. Romualda; ośrodkami kultu stały się zwłaszcza zgromadzenia kamedulskie, a także kolegiata w Kwerfurcie ufundowana przez B., tam też powstał Żywot B., spisany przez ocalałego z rzezi jaćwieskiej Wiberta; w XVII w. B. został uznany za patrona Warmii, w roku 1963 zaś ogłoszono go patronem diecezji łomżyńskiej i tam też 12 lipca obchodzone są uroczystości ku jego czci – dość wyizolowany w Polsce przejaw kultu świętego. Lokowanie jednak miejsca męczeństwa B. na terenach łomżyńskiego wydaje się mylne, Jaćwingowie bowiem zamieszkiwali tereny położone bardziej na północ – ku pograniczu Litwy i Prus, czyli Pojezierze Suwalskie. Inny problem stanowiło imię świętego: przez długi czas osobnego kultu doznawał Bonifacy (takie było jego imie zakonne) – odrębny niż nasz B.; dopiero w pocz. XVIII w. ustalono, że chodzi o jedną i tę samą osobę. B. jest autorem cennego Żywotu św. Wojciecha, Żywotu Pięciu Braci Kamedułów Męczenników Pol skich oraz Listu do cesarza św. Henryka II, zawierającego surowe, religijne, a nie polityczne, potępienie wojny z Bolesławem Chrobrym. Chrobrego zresztą – z którym prawdopodobnie wiązały B. dalekie nici pokrewieństwa – otaczał święty wyjątkową czcią, zestawiając go z Konstantynem i Karolem Wielkim, początkując słabe oznaki kultu Bolesława jako błogosławionego; kult ten jednak się nie utrzymał.16 Św. Bruno z Kwerfurtu