(1540-81)
– studiował w Oxfordzie, gdzie dał się poznać jako wybitny mówca; w 1564 został magistrem sztuk wyzwolonych, składając – bez przekonania – przysięgę supremacyjną; nieco później zmuszono go do przyjęcia diakonatu. Wkrótce jednak zdecydował o odejściu od kościoła anglikańskiego, do czego przyczyniło się gruntowne poznanie pism Ojców Kościoła, a później przebieg procesu i męczeńska śmierć doktora Storeya. Zrezygnował z katedry w Dublinie i udał się na kontynent, jednak po drodze aresztowano go. Zdołał uciec dzięki pomocy przyjaciół i rozpoczął naukę w kolegium w Douai; ukończył ją ze stopniem bakałarza i rozpoczął wykłady z homiletyki. Na przełomie 1572/73 znalazł się w Rzymie, gdzie postanowił wstąpić do jezuitów. Wraz z Wawrzyńcem Maggio (późniejszym prowincjałem jezuitów polskich) podążył do Czech; zakończywszy nowicjat został wykładowcą retoryki. W 1579 otrzymał święcenia kapłańskie; związał się z sodalicją mariańską studentów; na użytekteatrów konwiktowych napisał kilka udatnych dramatów. W 1580 roku papież Grzegorz XIII wysłał go, wraz z innymi misjonarzami, do Anglii; po drodze, w Reims, na wieść, że misja jest obserwowana przez szpiegów angielskich, kapłani się rozproszyli; E., wraz z Robertem Personsem, przedostał się do Londynu i rozpoczął działalność duszpasterską wśród tamtejszych katolików. Ponieważ bezpieczeństwu misjonarzy zaczęli zagrażać agenci królowej, wierni zmusili E. i Roberta Personsa do ukrycia się. E. wędrował przez kraj, znajdując chwilowe schronienie w zamku Williama Griffitha opodal Uxbridge; tam powstał jego niewielki, ale znakomicie napisany traktat polemiczny, skierowany przeciwko anglikanom. Wydrukowano go potajemnie i doręczono studentom Oxfordu w chwili rozpoczęcia nowego roku akademickiego. Królowa rozkazała, by bezwględnie pojmał autora dziełka. Ujęto go – w wyniku zdrady jednego z uczniów – w drodze do hrabstwa Norfolk i przypędzono wśród obelg do Londynu. Jednak przesłuchania, częściowo odbywające się z udziałem królowej, początkowo miały dość łagodny przebieg; ceniąc wiedzę i kunszt kaznodziejski E., starano się go przeciągnąć na stronę kościoła anglikańskiego. Dopiero po zdecydowanych odmowach poddano E. torturom; skatowanego i udręczonego, zmuszono do odbycia dysputy teologicznej, w której zwyciężył. 14 listopada wytoczono mu proces o zdradę stanu, nie mając żadnych podstaw do tak sformułowanego oskarżenia, stąd też E. z łatwością obalił zarzuty oskarżycieli. Jednak trybunał skazał E. i jego towarzyszy na śmierć. Zanim go ścięto 1 grudnia, odmówił modlitwę za królową, a jego śmierć wstrząsnęła opinią publiczną ówczesnej Europy. Wielokrotnie przedrukowywano wspomniany traktat E. (Dziesięć mocnych dowodów, iż adwersarze Kościoła w solidnej o wierze dyspucie upaść muszą); dziełko to ukazało się także w Polsce w przekładzie Piotra Skargi, który sylwetkę E. umieścił w appendyksie do Żywotów Świętych. Męczenników beatyfikowano w roku 1886 (ich postacie spopularyzował w Polsce kardynał J. Badeni); kanonizował ich w 1970 roku papież Paweł VI (tzw. czterdziestu męczenników angielskich). Pamiątka – 1 grudnia.29 Edmund Campion (1540-81), sztych XVII w.