także Gallus (ok. 550-ok. 645)
– urodził się prawdopodobnie w Irlandii, imię Gallech było jednak bardziej popularne w Anglii, z czego można wnioskować, iż jego rodzina wywodziła się raczej z tego kraju, względnie z Walii. Nie są znane szczegóły młodzieńczego okresu życia G.; wiemy o nim więcej od chwili, gdy został jednym z dwunastu uczniów św. ➞ Kolumbana. Wraz z mistrzem przemierzał Europę: przebywał czas jakiś w Luxeuil w Wogezach, gdzie św. Kolumban założył klasztor, potem podróżował po Frankonii, musieli jednak ów kraj opuścić, zanadto bowiem krytykowali despotyczne rządy królowej Brunhildy. Na koniec znaleźli się wśród Alemanów (610) i działali jako misjonarze w Bregencji oraz w Arbon nad Jeziorem Bodeńskim. Około roku 612 św. Kolumban rozstał się z częścią towarzyszy i podążył do Włoch, gdzie założył słynne opactwo w Bobbio; G. z garstką własnych uczniów pozostał wśród Alemanów; wkrótce zdecydował się wieść życie pustelnicze w samotni położonej w trudno dostępnych lasach u ujścia rzeki Steinach. Nie chciał przyjąć ofiarowanego mu stanowiska po zmarłym biskupie Konstancji, proponując na to miejsce diakona Jana o pochodzeniu retoromańskim; odmówił także godności opata w Luxeuil. Wielką sławę zyskało mu cudowne uzdrowienie ciężko chorej księżniczki Frydeburgi. Zmarł jako sędziwy starzec w swej pustelni, dokładna data jego narodzin dla nieba nie jest jednak znana. Szczątki świętego odnaleziono w VIII w.; nad jego grobem św. ➞ Otmar wystawił w 750 roku kościół i klasztor, gdzie został opatem i wprowadził regułę św. ➞ Benedykta, łagodniejszą od surowej reguły św. Kolumbana. Klasztor, który z czasem przybrał imię św. G. (St. Gallen), wkrótce stał się jednym z najważniejszych europejskich ośrodków życia mniszego, zwłaszcza od momentu ufundowania przy nim przez Karola Wielkiego klasztornej szkoły; obok Tours i Fuldy pełniła ona rolę podobną do tej, jaką w późniejszym średniowieczu pełniły uniwersytety (studia trwały tu osiem lat). Do opactwa St. Gallen należały 54 kościoły i kilka tysięcy posiadłości lennych; wokół zespołu klasztornego powstała wkrótce osada i miasto o tej samej nazwie. Kwitło ono do XVI w., gdy jeden z burmistrzów St. Gallen przeszedł na protestantyzm i zniósł opactwo. Jego zabudowania szybko zamieniły się w ruinę (obecny kościół w St. Gallen pochodzi z XVIII w.; ocalała tylko wielka biblioteka opacka, licząca kilkadziesiąt tysięcy woluminów, wśród nich bezcenne rękopisy wczesnośredniowieczne). Zniszczono także grobowiec św. G. i sprofanowano jego relikwie. Kult św. G. nie jest w Polsce znany. Jego liturgiczne wspomnienie przypada 16 października.2 Św. Gaweł (uczeń św. Kolumbana) uzdrawia Frydeburgę