IDZI

– pustelnik, a następnie opat klasztoru w Prowansji (Francja). O życiu tego świętego, otaczanego w średniowieczu powszechnym kultem – nie ma żadnych potwierdzonych historycznie danych. Nawet przybliżone daty urodzin i śmierci nie są znane: umiejscawia się je w wieku VI, VII lub VIII (pierwszy legendarny żywot świętego pochodzi z X w.). Najprawdopodobniej św. I. wiódł żywot pustelniczy w ówczesnej Septymanii (jedna z najpopularniejszych legend mówi o karmieniu tam świętego przez łanię). Pod koniec VII w. od króla Gotów, Wamba, otrzymał ziemię, na której skupił wokół siebie uczniów i zasłynął cudami. Zbudował kościół, który później, wraz z powstałym wokół klasztorem i miasteczkiem, nosił jego imię: Saint-Gilles (przy ujściu Rodanu, w pobliżu obecnego miasta Nimes). Usytuowanie miasta i portu na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych (w tym – na drodze pielgrzymek do Composteli) przyczyniło się do jego rozwoju; w okresie pierwszych krucjat było jednym z najważniejszych ośrodków organizacyjnych krzyżowców. Opactwo, w którym przechowywano relikwie św. I., także było w XI-XIII w. celem częstych pielgrzymek. I., zaliczany do czternastu świętych wspomożycieli, był patronem przywoływanym w chorobie i strachu przez rannych, epileptyków, kobiety karmiące, rybaków, myśliwych. Popularność świętego była ogromna, o czym świadczą setki kościołów jego imienia, wystawiane w całej Europie; także w Polsce (m.in. Kraków, Wrocław, Inowłód, Mikorzyn), gdzie oddawano mu cześć od samego początku państwowości. Wstawiennictwo św. I. w przypadkach niepłodności szczególnie wiąże się z naszym krajem. W 1085 roku Władysław Herman i jego żona Judyta wyprawili poselstwo do opactwa Saint-Gilles z prośbą o modlitwę w ich intencji (ofiarowana wśród wielu darów złota figurka dziecka została odnotowana w Przewodniku pielgrzymów z poł. XII wieku). Relację o narodzinach syna, późniejszego Bolesława Krzywoustego, zawiera spisana na początku XII w. Kronika Galla Anonima (uważanego za zakonnika przybyłego do Polski z Saint-Gilles): „Bolesław, książę wsławiony, / Z daru Boga narodzony, / Modły świętego Idziego, / Przyczyną narodzin jego.” (ks. 1, tł. R. Grodecki). Pamiątka świętego obchodzona jest niezmiennie 1 września.32 Św. Idzi