(ok. 30 lub 35-ok. 107-110)
– męczennik, biskup Antiochii (trzeci – po św. Piotrze i św. Ewodiuszu) – być może mianowany jeszcze przez św. Piotra lub św. Pawła; jeden z Ojców Apostolskich (czyli autorów późniejszych o pokolenie od pierwszych apostołów; uważa się, że przekazali wywodzącą się od nich naukę w nieskażonej formie). Uwięziony podczas prześladowań za panowania cesarza Trajana (98-117), został przewieziony do Rzymu i wydany na pożarcie dzikim zwierzętom w Koloseum (świadectwa męczeńskiej śmierci św. I. dają m.in. św. ➞ Ireneusz, św. ➞ Polikarp, św. ➞ Jan Chryzostom, św. ➞ Hieronim oraz Orygenes). Zachowało się siedem pięknych listów św. I. do gmin chrześcijańskich, napisanych (po grecku) w trakcie uciążliwej podróży do Rzymu. Powstały dzięki konieczności oczekiwania na kolejny statek: w porcie w Smyrnie – cztery, skierowane do gmin w Efezie, Magnezji, Trallach i Rzymie; a w Troadzie – trzy: do gmin w Filadelfii, Smyrnie i do św. Polikarpa. Listy te (jedno z najważniejszych dzieł literatury starochrześcijańskiej) stanowią niezwykle cenny dokument. Św. I. dał w nich nie tylko świadectwo żarliwej wiary i mistyki męczeństwa: znając wyrok, z radością oczekuje chwili, gdy stanie się Bożą ofiarą. Poruszył także wiele istotnych problemów teologicznych. Zdecydowanie potępił *doketyzm, wskazując na Boską i jednocześnie ludzką naturę Jezusa Chrystusa. Głosił nadrzędność Kościoła rzymskiego „przewodzącego posłudze miłosierdzia” i jednoczącą władzę biskupów – jest to początek episkopatu monarchicznego. We wszystkich listach określa się przydomkiem „Teofor” (czyli „niosący Boga”). Relikwie świętego przeniesione zostały do Antiochii, w VII w. wróciły do Rzymu, a w następnych wiekach znalazły się w kościołach różnych krajów Europy. Pamiątkę świętego obchodzono pod różnymi datami; w 1969 roku na podstawie Breviarum Syriacum ustalono ją na 17 października. W Polsce, mimo dość dużej popularności imienia, święty nie ma ani jednego poświęconego sobie kościoła.