JAN Z RIŁY

(ok. 880-946) – urodził się zaledwie kilkanaście lat po wprowadzeniu w Bułgarii chrześcijaństwa (864), w ciągu życia – o którym zachowały się trzy pisane świadectwa – był zaś świadkiem działalności Apostołów Słowiańszczyzny: świętych ➞ Cyryla i Metodego. Przyszedł na świat we wsi Skrino w Górach Rylskich; był w młodości pasterzem, a później udał się do samotni położonej w pobliżu obecnego klasztoru zwanego Rylskim – jednego z najcenniejszych zabytków sztuki bizantyńskiej w Bułgarii i Europie (wspaniałe freski i ikony). Kiedy wokół niego poczęli się zbierać uczniowie – zbudował dla nich monastyr, a sam przeniósł się do innej pustelni, nie opodal klasztoru. W podeszłym wieku wrócił do wspólnoty i niedługo potem zmarł – 18 sierpnia 946 roku. Pamiątkę obchodzono 31 sierpnia, w dniu translacji jego relikwii do klasztoru. Relikwie te zreszta miały niespokojną historię: przewożono je na Węgry, potem do Sofii i Tyrnowa. W 2. połowie XV wieku spoczęły wreszcie ponownie w Rile. Grób świętego słynął cudami, o czym wspominają dawne kroniki bułgarskie.