(Erinaceus)
ssak z rzędu owadożernych, dł. ciała 20-30 cm, ogona 4,5 cm, waga 400-1200 g; włosy na grzbiecie i bokach przekształcone w ok. 5 tys. szarobrunatnych kolców (dł. do 3 cm); zagrożony kuli się, chowając głowę i kończyny pod pancerzem kolców; żeruje nocą, żywi się owadami, drobnymi ssakami, ślimakami, dżdżownicami, płazami, gadami, ptasimi jajami, rzadko roślinami; zapada w sen zimowy; niezwykle odporny na działanie jadów zwierzęcych, trucizn roślinnych, arszeniku itp.; w ciągu roku 1-2 mioty po 3-8 młodych; zamieszkuje suche poręby, brzegi lasów, parków, suche łąki; kryjówki buduje pod zwalonymi drzewami, na otwartych równinach - płytkie nory; rozprzestrzeniony od Europy po Syberię Zach.; tworzy 2 podgatunki: j. zachodnioeuropejski (E. europaeus), większy, z "okularami" ciemnej sierści wokół oczu, i j. wschodnioeuropejski (E. roumanicus, E. concolor); w Polsce objęte ochroną gatunkową.