kraina hist. w Chorwacji rozciągająca się wąskim pasem wzdłuż wybrzeży Adriatyku od Rijeki po Czarnogórę na dł. ok. 400 km wraz z licznymi wyspami (najw. w.: Brač, Hvar, Pag, Korčula, Dugi Otok); gł. obszar turystyczny kraju; liczne uzdrowiska, ośr. turystyki (m.in. Dubrownik, Split, Zadar, Šibenik); klimat śródziemnomorski, średnia temp. lipca 23-25°C, stycznia 5-9°C; spore zasoby wód podziemnych, częste zjawiska krasowe; porośnięta skarlałymi drzewami i krzewami. Wydobycie boksytów, węgla brunatnego i soli kam.; stocznie i porty (Split, Šibenik, Zadar); żegluga i rybołówstwo; uprawa winorośli, oliwek, drzew cytrusowych, figowców; okręg winiarski znany z doskonałych win: Dingač, Plovac, Hvar (wina czerwone) i Vugava (białe); hodowla owiec i kóz. W staroż. zamieszkała przez iliryjskie plemiona Dalmatów; od I w. n.e. prowincja rzym. Iliria, następnie w składzie cesarstwa bizantyjskiego; w VI i VII w. opanowana przez plemiona słowiańskie, z wyjątkiem miast nadmorskich; w XII w. podzielona między Wenecję i Chorwację; od 1409 w całości pod władzą Wenecji; 1797 przyłączona traktatem w Campoformio wraz z Istrią do Austrii; od 1809 zależne od Francji państewko p.n. Iliryjskie Prowincje; po upadku Napoleona ponownie w rękach Austrii, okres regresu gosp. i kult.; w końcu XIX w. silne ruchy niepodległościowe z centrum w Splicie; od 1918 w składzie Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 Jugosławii); w okresie II woj. świat. część D. pod okupacją włoską, a część w składzie Niepodległego Państwa Chorwackiego, w którym władzę sprawowali ustasze, kolaborujący z Niemcami; 1945-91 w składzie Jugosławii, od 1991 w niepodległej Chorwacji; regres gosp. wskutek konfliktów zbrojnych w republikach b. Jugosławii (zwł. znaczne ograniczenie turystyki).
GŁAGOLICA, DUKLJA, DIOKLECJAN, CERAMIKI IMPRESSO-CARDIUM KULTURA, JAPYDOWIE, OKTAWIAN AUGUST, ILIRYJSKIE PROWINCJE, CHAJR-AD-DIN, TEODORYK WIELKI, JUGOSŁAWII TEATR
- Dalmacja, kraina geogr.-hist. na...
- Korona św. Stefana, korona królów węg.(...)
- ZADAR, miasto w (Dalmacja);...