najstarszym zabytkiem są pieśni Hospodine pomiluj ny (X-XII w.) i Svatý Václave (koniec XII w.), w których tekst czeski - pochodzenia ludowego - towarzyszy melodii chorału gregoriańskiego; w XIII w. działa pierwszy kompozytor czeski, mnich Domasław; cz.m. rozwija się dzięki dramatowi liturgicznemu, zawierającemu wstawki komediowe i sekwencje czeskie; w miastach pojawiają się i szpilmani niem. (pierwszym cz. minnesingerem był Milich z Pragi, XIV w.). Rozkwit pieśni religijnej wiąże się z ruchem husyckim (XV w.); obok samego komponują także , Zawisz z Zap, mnich Przybik, Jan apek; pieśni husyckie wywarły pewien wpływ na rozwój chorału protestanckiego w Niemczech i Polsce; kościół kat. przeciwstawiał im pieśni łacińskie (tzw. wojna kancjonałów); pojawia się cz.m. wielogłosowa (Gontrašek, Tomek, Paweł Istebnicki) oraz msze i motety (m.in. Jan Trajan Turnovský); najsłynniejszym zabytkiem tego okresu jest Graduale Kutnogorskie (1530); w XVI i XVII w. znaczny wpływ na rozwój cz.m. wywarli kompozytorzy włoscy i niderlandzcy; klęska pod Białą Górą (1620) zapoczątkowała okres upadku rodzimej muzyki; Habsburgowie tłumili przejawy kultury czeskiej, co sprawiło, że wielu wybitnych twórców działało za granicą (F.i J. Bendowie - w Berlinie, w DreŸnie, B. ernohorsky we Włoszech, i Antonin Fritz należeli do tzw. szkoły mannheimskiej); sytuacja nie zmieniła się także w epoce (J. Mysliveek, V. Pichl, L. Koželuh, J.L. Dušek i in.); w kraju działali przeważnie kompozytorzy muz. kościelnej (F. Brixi, J. Ryba); ważną postacią w krajowej cz.m. był wówczas kompozytor i pedagog V. Tomašek. 1811 otwarto w Pradze konserwatorium, jednak nadal silnie zaznaczał się w cz.m. wpływ niem.; przejawem rosnącej świadomości narodowej było pojawienie się rodzimej opery (1826 Drátenik F. Škroupy oraz twórczość P. Kr
ižkowskiego). Prawdziwym odnowicielem cz.m. był , stosujący w swoich kompozycjach motywy ludowe, w ich tematyce zaś wykorzystujący rodzime podania i legendy; dzieło Smetany kontynuowali oraz jego uczniowie: , , B. Foerster oraz Z. Fibich; w 2. poł. XIX w. dochodzi do szczęśliwego połączenia narodowej tradycji czeskiej z nowymi tendencjami w muz. europejskiej (neoromantyzm, impresjonizm); tę linię rozwoju cz.m. można obserwować nadal w XX w.; 1920 powstało w Pradze Towarzystwo Muzyki Współczesnej, 1925 odbył się II Festiwal SIMP. Najwybitniejszymi kompozytorami czes. XX w. byli , (opera Szwanda dudziarz) oraz (kompozycje oparte na skali ćwierćtonowej); elementy jazzu wykorzystywali E. Schulhoff, E.F. Burian, J. Ježek. Po II woj. świat. oryginalne formy kompozytorskie zaprezentowali m.in.: M. Kabela, V. Dobiaš, O. Mácha, J. Rychlik, M. Kopelent, J. Klusák. Bogate jest także życie muz., obok praskiego konserwatorium jego najważniejszymi instytucjami są (1883) oraz Czes. Filharmonia (1896), współpracująca z najwybitniejszymi dyrygentami i solistami świata. Od 1946 odbywa się doroczny festiwal muz. Praska Wiosna. Cz.m. ludowa oparta jest w zasadzie na rytmice trójmiarowej i systemie tonalnym; specyficzną jej cechą jest bogactwo tańców (skona, tr
asak, obkroak, polka, furiant, galop i walc); w dawnym instrumentarium wiejskim typowe są dudy; w miejskim - i cymbały; tradycje ludowe pojawiają się w pieśniach dorocznych i kolędach.
SMETANA, FIBICH Zdeněk, REICHA, ŠKROUP, SUK- SŁOWACKA MUZYKA, (muz. 2)
- ZELENKA, Petr (ur. 1967)
- ŻYWNY, Wojciech (1756-1842)