jeden z trzech podstawowych rodzajów lit., obejmujący utwory, których podstawowe cechy to: 1. fabularny charakter świata przedstawionego; 2. usytuowanie podmiotu literackiego - narratora - na zewnątrz tego świata; 3. narracyjna forma wypowiedzi. Pierwotną formę e. stanowiły ludowe przekazy ustne, których tematem były najczęściej historyczne lub mitologiczne wydarzenia z przeszłości (mity, podania, baśnie). Ze względu na formę ukształtowania wypowiedzi wyróżnia się e. wierszowaną i e. prozaiczną; pierwsza obejmuje przede wszystkim epos oraz poemat epicki, poemat heroikomiczny, powieść poetycką, poemat dygresyjny; druga natomiast nowelę, powieść, opowiadaniei inne. Ze względu na rozmiar utworów mówi się o dużych (epos, powieść) oraz małych (anegdota, nowela, opowiadanie, ballada, powieść poetycka) formach epickich; ze względu na usytuowanie świata przedstawionego dzieła do czasu, w którym powstało, mówi się o e. współczesnej, historycznej i fantastycznej; pierwsza możliwość dochodzi do głosu w powieści obyczajowej, druga np. w powieści historycznej, trzecia - w tzw.science-fiction oraz w fantastyce czystej (baśń, powieść gotycka itd.). W strukturze utworu epickiego wyróżnia się dwie płaszczyzny, co różni go od utworu lirycznego i dramatycznego: jedną płaszczyznę tworzy tzw. sytuacja narracyjna, której ośrodek stanowi narrator (osoba opowiadająca wydarzenia) - drugą natomiast opowiadana fabuła, obejmująca dzieje przedstawionych postaci. W klasycznych typach e. obie płaszczyzny nie przenikały się nawzajem: normą był duży dystans między narratorem i światem bohaterów; wyjątkiem jest tu ulubiona w dawniejszej powieści forma pamiętnika, w której narrator jest zarazem jednym z bohaterów fabuły. E. dopuszcza zróżnicowane typy ukształtowania fabularnego; w dużych formach e. fabułę tworzą hierarchicznie uporządkowane wątki oraz epizody, a towarzyszy im rozbudowane tło wydarzeń; sieć postaci literackich jest rozwinięta i wewnętrznie zróżnicowana, przeważnie na zasadzie kontrastu. Krókie formy e. wykorzystują natomiast wyraziste schematy fabularne, przeważnie jednowątkowe, z niewielką liczbą postaci i silnym zagęszczeniem zdarzeń w niewielkim odcinku czasowym; narracja realizuje się poprzez dwie podstawowe odmiany: opis i opowiadanie, tworzące rozmaite kombinacje; mowa postaci dopuszczana jest wyłącznie w kontekście narracyjnym (czasami nosi cechy stylizacji gwarowej, środowiskowej, archaizacji itd.). Generalnie narracja wprowadza do utworu epickiego czynnik stylistycznie ujednolicający, natomiast mowa postaci stanowi element różnorodności stylistycznej, odpowiadającej sposobowi charakterystyki bohaterów.
EPIKA
Literatura polska
WAZOW, KANTATA, EPILOG, GALSWORTHY, BALLADA, NARRACJA, BAŚŃ, KAVANAGH, JAPOŃSKI TEATR, DEHLAWI Amir Chosrou