właśc. Galileo Galilei (1564-1642)
fizyk, astronom i filozof wł., twórca podstaw nowożytnej fizyki opartej na eksperymencie, pionier teleskopowych obserwacji nieba; prof. matematyki uniw. w Pizie i Padwie, od 1610 matematyk i filozof księcia Toskanii we Florencji; odkrył prawo ruchu wahadła i prawo swobodnego spadania ciał oraz zbudował wagę hydrostatyczną i termoskop; 1609, dowiedziawszy się o wynalezieniu przez optyków holenderskich lunety, sam skonstruował taki instrument i za jego pomocą dostrzegł góry na Księżycu, odkrył cztery księżyce Jowisza, stwierdził, że pas Drogi Mlecznej jest w istocie skupiskiem gwiazd, zauważył fazy Wenus i plamy słoneczne (ze zmiany ich położenia wnioskował prawidłowo, że Słońce obraca się wokół własnej osi); wyniki swoich obserwacji uznał za potwierdzenie teorii Kopernika, w układzie księżyców Jowisza dostrzegł miniaturę systemu planetarnego i stał się otwartym orędownikiem heliocentryzmu, co doprowadziło go do konfliktu z Kościołem; 1616 komisja papieska nakazała G. porzucenie poglądu o ruchu Ziemi; 1632 wrócił do problemu publikując "Dialog o dwóch najważniejszych systemach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym", w którym zawarł krytykę systemu geocentrycznego i podkreślał oczywistość faktów przemawiających za teorią heliocentryczną; wszczęty 1633 przed trybunałem inkwizycji proces zakończył się skazaniem G. na dożywotnie więzienie, które zamieniono na areszt domowy (to wówczas uczony miał wypowiedzieć słowa "e pur si muove" - "a jednak się kręci"); nie zaniechał dalszych badań i 1637 odkrył librację Księżyca, lecz wkrótce prace naukowe przerwała utrata wzroku; "Dialog..." został zdjęty z "Indeksu ksiąg zakazanych" w 1822, ponowne zbadanie sprawy G. zainicjował papież Jan Paweł II, który 1992 ogłosił moralną rehabilitację uczonego.
DROGA MLECZNA, NABOROWSKI, KINEMATYKA, JOWISZ, SŁONECZNE PLAMY, TORRICELLI, GALILEO GALILEI, WENUS, PADWA, STEREOMECHANIKA
- Galileusz, (Galilei, Galileo) (1564-1642)...
- Galileusz, Galileo Galilei, (1564-1642)
- Galileusz, Galileo Galilei, (1564-1642)