właśc. Karol Wojtyła (1920-2005)
Od 1978 papież; pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej; od 1958 biskup, od 1963 arcybiskup metropolita krakowski, od 1967 kardynał; pełnił liczne funkcje w Konferencji Episkopatu Polski, uczestniczył w pracach Soboru Watykańskiego II i Synodu Biskupów. Pracę duszpasterza łączył z zainteresowaniami naukowymi (kierownik Katedry Etyki Społecznej Katolickiego Uniw. Lubelskiego), w których koncentrował się na zagadnieniach teologii moralnej i etyki społecznej (Miłość i odpowiedzialność, Osoba i czyn, U podstaw odnowy) oraz filozofii człowieka, w której opierał się na pojmowanej tomistycznie kategorii "osoby" ludzkiej; perspektywę wyznaczaną przez teologię poszerzył o humanistyczną refleksję na temat zagadnień rozwoju cywilizacyjnego i zagrożeń, jaki on stwarza - od niebezpieczeństwa wojny, poprzez problem degradacji godności człowieka przez człowieka i system polityczno-ekonomiczny, po problemy masowej kultury.
Jako papież, którego pontyfikat łączy się z licznymi podróżami po świecie ("papież-pielgrzym"), włączył się swoim wielkim autorytetem w walkę z nędzą, głodem i niesprawiedliwością społeczną, wypowiadając się także jednoznacznie na rzecz pokoju i równowagi sił w świecie; jego dzieło jest kontynuacją w tym względzie linii w doktrynie społecznej Kościoła, zapoczątkowanej przez Jana XXIII i Sobór Watykański II.
Wybór Karola Wojtyły na najwyższy urząd kościelny stał się czynnikiem wzmacniającym niepodległościowe aspiracje Polaków, prowadząc do przemian zapoczątkowanych w sierpniu 1980, w okresie zaś 1981-89 wzmacniając ruch sprzeciwu wobec polityki władz komunistycznych. Swą solidarność z dążeniami rodaków J.P.II potwierdzał w czasie kolejnych wizyt-pielgrzymek do kraju (1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002). Papież-Polak by zarazem reprezentantem konserwatywnego stanowiska Kościoła wobec niektórych problemów etycznych współczesnej cywilizacji, potępiając m.in. sztuczną regulację urodzin, aborcję, dążenia do zniesienia celibatu księży itd., co nastrajało do niego krytycznie pewną część opinii publicznej na Zachodzie; zarazem J.P. II zapoczątkował politykę zbliżenia Kościoła rzymskokatolickiego do innych kościołów, m.in. do judaizmu (2000 wizyta w Ziemi Świętej), prawosławia (2001 wizyta w Grecji, przeproszenie w imieniu kościoła katolickiego za grzechy wobec prawosławia, wizyta na Ukrainie) i mahometanizmu (wizyta w Syrii, m.in. pierwsze wejście biskupa Rzymu do meczetu - słynnego meczetu Ommajadów w Damaszku i wezwanie chrześcijan oraz muzułmanów do wzajemnego wybaczenia sobie win przeszłości).
Głośnym echem w światowej opinii publicznej odbiły się encykliki J.P. II, zwłaszcza Redemptor hominis, Dives in misericordia, Laborem exercens, De humanae vitae, Veritatis splendor, a także jego liczne orędzia, apele, przemówienia i homilie. Swoistym dopełnieniem dzieła i osobowości J.P. II jest jego twórczość lit. i krytyczno-publicystyczna, ogłaszana pod pseudonimem Andrzej Jawień, obejmująca wiersze, poematy o problematyce etyczno-religijnej oraz dramaty, spośród których najwyższym uznaniem cieszy się utwór poświęcony życiu A. Chmielowskiego (św. Brata Alberta) Brat naszego Boga, Przed sklepem jubilera (sfilmowany) oraz opublikowany 2003 poemat Tryptyk rzymski; 2004 wydał książkę Wstańcie, chodźmy! zawierającą wspomnienia z Krakowa i rozważania o istocie biskupstwa, 2005 Pamięć i tożsamość; w młodości Karol Wojtyła był związany z działającym konspiracyjnie w czasie II woj. świat. w Krakowie Teatrem Rapsodycznym.
Działalność J.P. II zyskała mu wielkie uznanie w całym świecie, mimo pojawiających się sporów i głosów krytycznych, przyczyniając się w poważnym stopniu do powstania nowego ładu politycznego i społecznego; zamachy na jego życie: 1981 i 1982 (nieudana próba zamachu w Fatimie); zmarł 2 IV 2005 (w 27. roku pontyfikatu); pochowany w Grotach Watykańskich; w trzy miesiące po śmierci papież Benedykt XVI wszczął jego proces beatyfikacyjny (1 V 2011 został przez tego papieża ogłoszony błogosławionym). 27 kwietnia 2014, w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, papież Franciszek ogłosił Jana Pawła II świętym.
STATUA CHRYSTUSA ZBAWICIELA, KÖNIG, CHMIELOWSKI Adam Hilary Bernard, POLSKA. HISTORIA. PO 1989, GALILEUSZ, PAPIESTWO, ENCYKLIKA, SPOŁECZNA NAUKA KOŚCIOŁA, TEOLOGIA WYZWOLENIA, EKUMENIZM- PAWEŁ, Pochodzenia łacińskiego,...
- Sapieha Paweł Jan, (ok. 1610-65)
- Woronicz Jan Paweł, (1753 lub 1757- 1829)...