zapoczątkowana w staroż., związana pierwotnie z wielkimi rzekami; jej kolebkę stanowią obszary nad Huang-ho, w drugiej kolejności nad Jangcy-ciang; początki wg tradycji w III tys. p.n.e., pierwsze historycznie potwierdzone państwo istniało ok. 1600 p.n.e. Czynnikiem państwotwórczym była budowa sieci irygacyjnej i jej konserwacja; ogromną rolę odgrywało rolnictwo (praca metodami ogrodniczymi), które pozwoliło uzyskać niespotykaną w świecie gęstość zaludnienia. Rzemiosło na bardzo wysokim poziomie wyprzedzało o wiele wieków eur.: znano technikę wytopu żelaza (już w V-IV w. p.n.e.) oraz wypalania porcelany; od początku c. ch. produkowano tkaniny jedwabne (hodowla jedwabników pojawiła się w Europie dopiero w VI w. n.e.). Osiągnięciami były: wynalezienie pisma chiń. (III tys. p.n.e.), papieru (pocz. n.e.) oraz pierwotnej formy druku (VIII w. n.e.). Dzieło ujednolicenia c. ch. podjęło cesarstwo chiń. powstałe w III w. p.n.e. po zjednoczeniu zwalczających się królestw (wprowadzono m.in. wspólny system wag i miar; budowano drogi, zawodowy aparat urzędniczy zastąpił lokalną arystokrację). Ogromnym wysiłkiem wzniesiono Wielki Mur. Ważne miejsce zajęła nauka Konfucjusza, która stała się oficjalną doktryną państwową, podnoszącą ogólny poziom społeczeństwa (m.in. pod jej wpływem wprowadzono egzaminy na urzędnika). C. ch. oddziaływała na kraje sąsiednie - Japonię, Płw. Koreański, Indochiny.
- CYWILIZACJA, (łac. civilitas = zespół...
- cywilizacja, (łac. civilis = społeczny)...
- CHIŃSKA FILOZOFIA KLASYCZNA, koncepcje i kierunki...