Reklama

DRGANIA

okresowe (periodyczne) lub prawie okresowe (quasiperiodyczne) zmiany wartości wielkości charakteryzującej dany układ, zachodzące wokół wartości odpowiadającej stanowi równowagi, w wyniku jednorazowego wytrącenia układu ze stanu równowagi (d. swobodne, d. własne) lub na skutek oddziaływania na układ okresowo zmiennej siły (d. wymuszone). CYKLEM d. nazywa się kolejno następujące zmiany wartości wielkości drgającej obejmujące: odchylenie w jedną stronę, powrót do wartości odpowiadającej stanowi równowagi, odchylenie w drugą stronę i ponownie powrót do wartości odpowiadającej stanowi równowagi. Czas trwania jednego cyklu d. nosi nazwę OKRESU d., a ilość cyklów zachodzących w jednostce czasu zwie się CZĘSTOTLIWOŚCIĄ d. Największe odchylenie od wartości odpowiadającej stanowi równowagi nazywa się AMPLITUDĄ d. Częstotliwość drgań układu wytrąconego z położenia równowagi i pozostawionego samemu sobie nazywa się częstotliwością d. własnych układu i jest niezależna od sposobu pobudzenia układu do drgań, a zależy jedynie od właściwości samego układu. Każdy układ jako całość i wszystkie jego elementy oddzielnie cechują d. własne o określonej częstotliwości; np. Empire State Building w N. Jorku posiada d. własne o częstotliwości 1/8 Hz (1 pełne drganie na 8 sek.), ciało człowieka w pozycji siedzącej ma częstotliwość drgań własnych ok. 5 Hz, a kryształ soli NaCl 4,92 10-12 Hz. Aby nie nastąpiło zaniknięcie d., konieczne jest dostarczanie do układu energii z zewnątrz, np. pobudzanie układu do d. siłą zewnętrzną okresowo zmienną. D. wywoływane w ten sposób nazywamy d. wymuszonymi. Częstotliwość d. wymuszonych jest równa częstotliwości siły wymuszającej, a amplituda d. wymuszonych zależy od stosunku jej częstotliwości do częstotliwości d. własnych układu. Gdy obie częstotliwości znacznie się różnią, amplituda d. wymuszonych jest niewielka, lecz gdy częstotliwość wymuszenia zbliża się do częstotliwości drgań własnych układu, amplituda d. wymuszonych zaczyna gwałtownie rosnąć i osiąga maksimum, gdy obie częstotliwości są sobie równe. Zjawisko to nosi nazwę rezonansu. D. wymuszone, przy zaistnieniu pewnych warunków związanych z dozowaniem energii, mogą powstawać także pod wpływem zewnętrznego źródła energii o charakterze nieokresowym (o stałym natężeniu); d. takie nazywają się d. samowzbudnymi, a układ - samowzbudnym (np. zegar, dęte i smyczkowe instrumenty muz., flaga łopocząca na wietrze). D. samowzbudne występują w wielu dziedzinach techniki, np. d. samowzbudne wałów maszyn i pojazdów, narzędzi przy obróbce skrawaniem, kół samochodowych, podwozi samolotów. Mechanizm powstawania d. samowzbudnych tłumaczy się, przyjmując istnienie w układzie drgającym mechanizmu zjawiska samoczynnie dozującego energię niezbędną do wytworzenia i utrzymywania drgań; mechanizm ten często związany jest ze zjawiskami tarcia, specyficznymi zjawiskami aerodynamicznymi itp. Najczęściej spotykanymi rodzajami d. są d. mechaniczne, w których występują d. układów mechanicznych oraz d. elektryczne, w których występują d. ładunków elektr. D. mechaniczne ośrodka materialnego (np. wody, powietrza) rozchodzą się w postaci fal dźwiękowych, d. ładunków elektr. są źródłem fal elektromagnetycznych. Przykładem d. elektr. są okresowe zmiany napięcia i natężenia w obwodzie prądowym.

Reklama

Powiązane hasła:

INTERWAŁ MUZYCZNY, GENERACYJNA LAMPA, TŁUMIENIE DRGAŃ, TŁUMIK, PLATEAU, TORSJOGRAF, ELEKTROFONY, PRZETWORNIK ELEKTROAKUSTYCZNY, WIBRACJE, DOBROĆ UKŁADU DRGAŃ

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama