Bogarodzica
średniowieczna pol. pieśń religijna, najstarszy drukowany pol. tekst poetycki (w tzw. Statucie Łaskiego z 1506); zachowana wraz z melodią w różnych rękopiśmiennych odpisach z XV i 1. poł. XVI w., spośród których najstarszy jest tekst tzw. krakowski I (1407), obejmujący 2 zwrotki: pierwsza skierowana jest do Matki Boskiej, a druga do Chrystusa; obydwie kończy refren "Kyrie elejson"; tekst krakowski II (1408) ma 14 zwrotek, a tekst tzw. warszawski (2. poł. XV w.) 19; wersję pierwotną poszerzono tu o pieśni wielkanocną i pasyjną, w późniejszych wersjach o litanijne wezwania do świętych. Długosz podaje, że B. była "carmen patrium": rycerstwo pol. śpiewało ją 1410 pod Grunwaldem i Nakłem; później pełniła rolę hymnu dynastycznego Jagiellonów i państwowego; znaczenie B., utracone w 2. poł. XVI w., przywrócili poeci XIX w. (J.U. Niemcewicz, J. Słowacki, C.K. Norwid), a H. Sienkiewicz utrwalił ją w powieści Krzyżacy; doczekała się także parafraz w poetyckiej twórczości lat II woj. świat. i okupacji (K.K. Baczyński, T. Gajcy). Pochodzenie i czas powstania B. są sporne: przyjmowano X-XII w. (T. Lehr-Spławiński), 2. poł. XIII w. (J. Woronczak), XI-XII w. (E. Ostrowska), schyłek XIV w. (J. Krzyżanowski), dostrzegając w B. wpływy bizantyjskie, greckie, ruskie i czeskie; legenda, utrwalona przez J. Łaskiego, przypisywała powstanie B. św. Wojciechowi.
NESTORIANIZM, NESTORIUSZ, POLSKA. DANE OGÓLNE. HYMN NARODOWY, POLSKA. LITERATURA. ŚREDNIOWIECZE, POLSKA. MUZYKA PROFESJONALNA
- Bogurodzica, słowa „Bogurodzicy”,...
- Bogurodzica, najstarszy pol. utwór...
- Bogurodzica, nazywany tak od incipitu...