RWPG
organizacja współpracy i koordynacji gosp. państw bloku wsch., uzależnionych po II woj. świat. sojuszem i całokształtem obustronnych stosunków od ZSRR; zawiązana 1949 w Moskwie przez Czechosłowację, Polskę, Rumunię, Węgry i ZSRR; poszerzana kolejno o państwa, także pozaeuropejskie, rządzone przez promoskiewskie reżimy komunistyczne: Albanię od 1949 (1981 jej związki z RWPG ustały mimo formalnego członkostwa), NRD (1950), Mongolię (1962), Kubę (1972), Wietnam (1978); ostateczny statut RWPG przyjęto 1959; najwyższym ciałem stanowiącym organizacji była Sesja RWPG z udziałem rządowych delegacji państw zrzeszonych, a organem wykonawczym Komitet Wykonawczy RWPG w Moskwie, któremu podlegały pozostałe struktury (komitety, sekretariat z komisjami i stałymi naradami branżowymi, instytuty naukowe); Komitetem kierował zawsze przedstawiciel ZSRR; każde z państw zrzeszonych w Radzie posiadało własne Stałe Przedstawicielstwo przy RWPG, na czele którego stał czł. rządu w randze wicepremiera. W okresie stalinowskim RWPG istniało gł. w formach propagandowo-fasadowych (rzeczywiste znaczenie gosp. miały wówczas stosunki dwustronne z ZSRR, który narzucił quasi-kolonialny system gosp. oparty w dużej mierze na eksploatacji państw satelickich i uzależnieniu ich ekonomii od gospodarki z ZSRR); utworzono wtedy specjalny system rozliczeń finansowych (rubel clearingowy), izolujący kraje zrzeszone w RWPG od rynków międzynar. (niewymienialność rubla i in. walut krajów członkowskich) i odrzucający kryteria rachunku ekon. i zysku; po 1953 podjęto próby koordynowania i integracji narodowych bieżących i wieloletnich planów gosp., stanowiących podstawę prognozowania rozwoju gospodarki państw członkowskich; 1963 powstał Międzynar. Bank Współpracy Gosp. i do systemu wzajemnych rozliczeń wprowadzono rubla transferowego, co nadal faworyzowało dominującą pozycję ZSRR i obniżało efektywność procesów gosp. w państwach członkowskich; funkcjonowanie RWPG w coraz większym stopniu koncentrowało się na gosp. integracji socjalistycznej, w ramach której 1971 ustalono branżowy podział pracy w państwach bloku i przydzielono im "specjalizację" w określonych dziedzinach na rzecz całej wspólnoty RWPG; m.in. w tym celu 1970 powstał Międzynar. Bank Inwestycyjny; doszło także do realizacji gigantycznych i pochłaniających wielkie nakłady kapitałowe zbiorowych inwestycji z zakresu gospodarki surowcowej i energetyki (np. zagospodarowanie złóż gazu ziemnego i budowa wielkiego gazociągu z rejonu Orenburga do państw Europy Środk.-Wsch.); w latach 70. współpraca integracyjna w ramach RWPG rozwijała się przede wszystkim w dziedzinie paliwowo-energetycznej, surowcowej, budowy maszyn, produkcji podstawowych towarów konsumpcyjnych, systemu transportu i komunikacji, lata 80. wyraziście obnażyły słabość integracji państw bloku wsch. i niewydolność struktur RWPG, wyzwolenie się na przełomie lat 80/90. państw członkowskich RWPG spod dominacji ZSRR z jednoczesną przebudową gospodarki nar. i otwarciem jej na świat przyniosło schyłek organizacji; RWPG rozwiązano ostatecznie VI 1991; upadek i likwidacja Rady stała się jedną z przyczyn zaburzeń w bilansie handl. b. krajów członkowskich (gł. gwałtowny spadek obrotów handl. z powstałą wskutek rozpadu ZSRR Wspólnotą Niepodległych Państw), jednocześnie jednak przyspieszyła proces rozwoju stosunków gosp. z krajami Wspólnoty Europejskiej.
- Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, ekon. organizacja państw...
- Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, (RWPG)
- Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, (RWPG)