Reklama

FOLKLOR

Reklama

ludowa twórczość lit. (baśnie, podania, ballady, przysłowia), muzyczna, taneczna, zwyczaje, obrzędy i wiedza ludowa; termin użyty po raz pierwszy 1846 przez W.J. Thomsona na określenie najstarszych warstw kultury ludowej, z uwzględnieniem także tradycyjnych sposobów życia oraz sztuki; użycie terminu zróżnicowane: w niektórych krajach (np. Francji) pod pojęciem f. rozumie się - za Thomsonem - całość kultury ludowej; w innych zakres pojęcia ogranicza się do literatury, muzyki i tańca (np. w Polsce). Badaniem f. zajmuje się nauka zwana folklorystyką. Jedną z pierwszych prac poświęconych f. była rozprawa W. Scotta Minstrels of the Scottish Border (1802-03), również inni twórcy romantyczni odwoływali się do f.; badania f. były szczególnie popierane przez ruchy wolnościowe w XIX w. - f. pozwalał uzewnętrznić cechy kultury świadczące o odrębności narodowej; rozwój metod folklorystyki wiązał się z ogólnymi zmianami metodologii antropologicznych; w poł. XIX w. powstała tzw. szkoła literacka (m.in. Cosquin, Th. Benfey), szkoła mitologiczna (bracia Grimm), dowodząca, że baśnie ludowe są pozostałościami mitów przyrody; szkoła antropologiczna (A. Lang, J.G. Frazer) podkreślała kulturowe pochodzenie mitów; szkoła historyczno-geograficzna (J. i K.L. Krohnowie) kładła nacisk na badanie kręgów wpływu baśni ludowych; do podłoża tzw. mitograficznej (archetypowej) orientacji w krytyce lit. i antropologii odwoływała się szkoła psychoanalityczna; od poł. XIX w. w całej Europie powstawały towarzystwa (Anglia, Francja, Niemcy, Węgry, Finlandia) wspierające i organizujące badania folklorystyczne, wydawano też liczne pisma naukowe. W Polsce zainteresowanie f. było w okresie rozbiorowym częścią walki o utrzymanie świadomości narodowej; pierwszy program badań nad f. sformułował 1802 H. Kołłątaj; istotny wkład w rozwój XIX-wiecznej folklorystyki pol. wniósł Z. Dołęga-Chodakowski (O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem). Wydawanie zbiorów lit. ludowej, której gromadzeniu oddawali się przede wszystkim poeci i etnografowie-amatorzy, rozpoczęło się po 1830 (K.W. Wójcicki, Ż. Pauli, J. Lipiński, K. Baliński, L. Siemieński); prawdziwym przełomem okazały się pierwsze tomy dzieła O. Kolberga (Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce); za życia autora ukazały się 33 tomy; w 2. poł. XIX w. zaznaczyła się tendencja do unaukowienia zainteresowań f. (L. Malinowski, W. Siarkowski, J. Świętek, S. Udziela, Z. Gloger); ukazywały się także monografie poszczególnych składników f. (np. Księga przysłów... S. Adalberga, prace J. Karłowicza, J. Bystronia, S. Ciszewskiego, S. Stroińskiego); w okresie międzywojennym zainteresowania folklorystyczne wiązały się po części z rozwojem ruchu regionalistycznego; zaczęto też wyodrębniać f. chłopski, robotniczy; po II woj. świat. badania f. są prowadzone przez IBL oraz Instytut Sztuki PAN (podjęto np. reedycję i kontynuację dzieła O. Kolberga).

Powiązane hasła:

KANADYJSKA MUZYKA, LELUM POLELUM, FRANKO Iwan, KOLBERG, KUBAŃSKA MUZYKA, ZALITE, , POLSKA. MUZYKA PROFESJONALNA, DINEKOW Petyr, RADA

Podobne hasła:

  • folklor, znawca śląskiego folkloru,...
  • folklor, „człowiek z brudnymi...
  • folklor, (ang. folk = ludowy...

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama