Reklama

WOJSKOWOŚĆ W POLSCE

Reklama

najwcześniejsze wzmianki pisane o organizacji wojska w Polsce odnoszą się do okresu Mieszka I i Bolesława Chrobrego; ich siłę zbrojną stanowiła drużyna książęca, wspierana pospolitym ruszeniem, rolę obronną pełniły grody, zwł. na pograniczach; od XII w. zanikała drużyna książęca i traciło na znaczeniu chłopskie pospolite ruszenie; trzonem wojska stała się jazda rycerska, zorganizowana od czasów Kazimierza Wielkiego w chorągwie rodowe lub ziemskie; szczytowym osiągnięciem pol. sztuki wojennej okresu rycerskiego była 1409-11 wojna z Zakonem Krzyżackim i stoczona podczas niej bitwa grunwaldzka; od połowy XV w. pospolite ruszenie rycerstwa przeżywało kryzys, gł. siłę zaczęły stanowić wojska zaciężne (aż do XVIII w.); wojsko stałe tworzyły oddziały tzw. obrony potocznej, potem wojska kwarciane; za Stefana Batorego sformowano piechotę wybraniecką; jazda podzieliła się na ciężkozbrojną (husaria, pancerni) i lekką (wołoską, tatarską); w XVI i XVII w. rozwinęła się pol. artyleria i inżynieria wojskowa; taktyka polegała na szyku zw. starym urządzeniem polskim, oparciu się na taborze (Obertyn 1531, Chocim 1621), szarżach jazdy, gł. husarii (Kircholm 1605, Trzciana 1629); piśmiennictwo wojskowe reprezentowali J. Tarnowski, M. Bielski, S. Sarnicki; w XVII w. podzielono wojsko na autorament narodowy i cudzoziemski; szczytowe osiągnięcia pol. sztuki wojennej przypadły na koniec XVII w. (Chocim 1673, Wiedeń 1683); wiek następny jest okresem upadku wojskowości polskiej, najważniejsze reformy nastąpiły dopiero w dobie Sejmu Czteroletniego i były spóźnione; okres powstań narodowych wiąże się z rozmaitymi stylami walki: powstanie kościuszkowskie łączyło ogień piechoty z atakami na białą broń, powstanie listopadowe miało charakter działań regularnych, styczniowe - walk partyzanckich; przed I woj. świat. wznowiono próby odrodzenia wojska przez paramilitarne szkolenie w "Strzelcu", Drużynach Bartoszowych, Polowych Drużynach "Sokoła"; podczas I woj. świat. powstały Legiony Pol., Polska Siła Zbrojna, formacje w Rosji i we Francji, z nich ukształtowało się 1918-20 Wojsko Pol., które w wojnie 1920 przeciwko Rosji przeszło próbę ognia; jednak w okresie międzywojennym WP było zacofane pod względem technicznym i doktryny wojskowej, co przyczyniło się do klęski wrześniowej 1939; męstwem, ofiarnością i bojowymi sukcesami wykazali się żołnierze pol. i ich dowódcy na frontach II woj. świat. oraz w warunkach konspiracyjnej walki w okupowanym kraju. Po II woj. świat udział w misjach pokojowych w Wietnamie, Laosie, Korei, Nigerii, Egipcie, Syrii, Izraelu, Namibii, Libanie, Jugosławii, Kambodży, Arabii Saudyjskiej, Bośni-Hercegowinie, Kosowie, na Haiti; 1999 Wojsko Polskie (siły lądowe) liczyło 112 generałów, 35 tys oficerów, 24 tys. chorążych, 16 tys. podoficerów, 122 tys żołnierzy służby czynnej.

Powiązane hasła:

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA, WOJSKOWY INSTYTUT HISTORYCZNY, GÓRSKI, REGIMENTARZ, AUKCJA WOJSKA

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama