Desiderius Erasmus (1467-1536)
holenderski filolog, literat, pedagog i teolog, najwybitniejszy humanista epoki renesansu; życie spędził w wielu miastach i krajach (Bruksela, Paryż, Anglia, Włochy, Lowanium, Bazylea, Fryburg); 1488 wstąpił do zakonu augustianów, który po kilku latach opuścił. Działalność pisarska i edytorska zdobyła mu olbrzymią popularność i pośrednio lub bezpośrednio wpłynęła na ruchy, które zmierzały w XVI w. do reformy Kościoła i samego chrześcijaństwa. Wypracowany przez E. model życia religijnego, akcentujący rolę ewangelicznych założeń moralnych i minimalizujący znaczenie zewnętrznych form religijności, sprzyjał szerzeniu się tolerancji, kładł nacisk na etyczne treści chrześcijaństwa, które uważał za w pełni zgodne z naturą ludzką, odbierał znaczenie sporom dogmatycznym, które dzieliły chrześcijan. Początkowo E. sympatyzował z Lutrem, ale ich drogi rozeszły się, gdy dostrzegł w reformie Lutra skłonności do mnożenia separatystycznych kultów. Ostrzegając przed stosowaniem przemocy, uważał, że jedność chrześcijaństwa można uratować autentycznym wcieleniem w życie ewangelicznych zasad moralnych. Do głównych dzieł należą: Podręcznik żołnierza Chrystusowego nauk zbawiennych pełny, Pochwała głupoty, O wychowaniu dzieci, Parakleza i niezliczona liczba listów pisanych przez E. do niemal wszystkich znanych ludzi tamtej epoki. Wśród tej korespondencji znacząca część jest prowadzona z Polakami (m.in. z królem Zygmuntem I, z J. Łaskim, A. Zebrzydowskim, P. Tomickim, J. Decjuszem), pod wpływem E. w Polsce znajdowali się m.in. M. Rej, A. Frycz-Modrzewski, J. Kochanowski, a J. Łaski zakupił jego bibliotekę.
DEVENTER, SCALIGER, DECJUSZ Just Ludwik, ŚWIECKIE WYCHOWANIE, ŁASKI, VALLA, FRYCZ MODRZEWSKI Andrzej, ELIT TEORIA, LUTER, RENESANS
- ERAZM, Pochodzenia greckiego,...
- Erazm z Rotterdamu, łac. Erasmus Desiderius, właśc. Gerhard Gerhards, (1467-1536)
- apoftegmat, ( gr. apóphtegma =...