(14-18 XII 1970)
żywiołowe strajki i manifestacje robotników (gł. stoczniowców) wielkich zakładów Gdańska, Gdyni i Szczecina, wywołane kryzysem społ.-gospodarczym, zwł. ogłoszoną 13 XII podwyżką cen żywności; podczas wielogodzinnych starć ulicznych podpalono gmachy KW PZPR w Gdańsku i Szczecinie; bunt krwawo stłumiony przez wojsko i MO (m.in. masakra w Gdyni 17 XII); prócz postulatów ekonomicznych wysuwano żądania społ.-polityczne, np. utworzenia niezależnych związków zawodowych (w Szczecinie); demonstracje i starcia odnotowano też w Elblągu i Słupsku. Wynikiem tych wydarzeń były zmiany we władzach partyjnych (ustąpienie W. Gomułki zastąpionego przez E. Gierka) i państwowych, a po dalszych strajkach I-II 1971 (m.in. włókniarek w Łodzi) cofnięcie podwyżki cen. W wyniku buntu (wg danych oficjalnych) 45 osób zostało zabitych, 1165 rannych; od 1990 śledztwo w sprawie ustalenia odpowiedzialności za przebieg wydarzeń.
- KOCIOŁEK, Stanisław (ur. 1933)...