miejsca uwięzienia i odosobnienia, pracy niewolniczej oraz masowej zagłady, organizowane 1933-45 przez władze niem., początkowo w Rzeszy, potem na ziemiach okupowanych, zwł. na Wschodzie; instrument terroru, eksploatacji siły roboczej oraz ludobójstwa podbitych narodów, gł. Żydów, Cyganów i Słowian; 1933-39 powstały obozy Dachau, Sachsenhausen, Buchenwald, Ravensbrück (początkowo dla przeciwników polit. i kryminalistów oraz Żydów niem.), po 1939 Stutthof, Auschwitz-Birkenau (Oświęcim-Brzezinka), Gross-Rosen; w celu zagłady Żydów uruchomiono też obozy w Chełmnie nad Nerem, Bełżcu, Treblince, Sobiborze, Majdanku; ponadto istniały obozy pracy przymusowej, przesiedleńcze i przejściowe (dla osób internowanych i zakładników), germanizacyjne dla dzieci i młodzieży; podobne do obozów funkcje pełniły więzienia policyjne (np. Pawiak w Warszawie); ogółem działało 9 tys. obozów i podobozów, więziono w nich 18 mln osób, eksterminowano 11 mln.
- obozy pracy, obozy koncentracyjne...
- ZBRODNIE HITLEROWSKIE W POLSCE, zbrodnicze działania...
- KLAFKOWSKI, Alfons (1912-92)