właśc. Siddhartha Gautama, zw. też Siakjamuni czyli Milczący Mędrzec z rodu Siakjów (ok.560-480 p.n.e.)
syn króla Siuddhodany i Maji urodzony w Kapilawastu (dzisiejszy Nepal); założyciel buddyzmu; w wieku 29 lat opuścił dom, by zrozumieć dlaczego istnieje cierpienie, starość, choroba i śmierć; po kilku latach umartwień i intensywnej praktyce jogi doszedł do wniosku, że ani skrajna asceza, ani oddawanie się rozkoszom nie prowadzą do zbawienia i wstąpił na "środkową ścieżkę" (pomiędzy różnymi skrajnościami); podczas medytacji w Bodh Gaja w płn. Indiach pod drzewem figowym dostąpił oświecenia i stał się Buddą (Przebudzonym, od sanskr. budh = budzić); uznał, że przyczyną cierpienia jest niewiedza oraz żądza życia i zaczął nauczać tzw. Czterech Szlachetnych Prawd (o cierpieniu, jego przyczynie, stanie bez cierpienia i sposobie usunięcia cierpienia); głosił także bezwzględną skuteczność prawa karmana, czyli ścisłego powiązania czynu i jego skutku; zaprzeczał istnieniu Boga, stwórcy świata; twierdził, że nie istnieje substancjalna dusza oraz, że wszystko w świecie jest wzajemnie powiązane i uwarunkowane; przeciwstawił się hinduizmowi z jego skrajnym rytualizmem i krwawymi ofiarami; przez ok. 45 lat aż do swego wstąpienia w nirwanę przemierzał Indie wraz z rosnącą ilością uczniów, których przyjmował do Zgromadzenia (Sangha) niezależnie od przynależności kastowej; najsłynniejszymi byli Śariputra, Mogalajana, Ananda i Kaśjapa; w buddyzmie hinajany B. nie przypisuje się cech boskich, rozumiany jest jako Nauczyciel wskazujący drogę do zbawienia (nirwana); w buddyzmie mahajany nastąpiło częściowe ubóstwienie B., uznano też, że był on wcieleniem (inkarnacją) Buddy Amitabhy, jednego z pięciu uniwersalnych, kosmicznych Dhjani Buddów; początkowo na cześć B. wznoszono stupy (chiń. pagoda) będące wizerunkiem kosmosu; ok. I w. pojawiły się posągi B., a następnie jego obrazy.
GANDHARY SZTUKA, WONBUGLJO, DŹATAKI, RAMAKRISHNA, SATORI, PESZAWAR, TAJLANDII SZTUKA, KAWAGOE, DHARMA, LAMAIZM
- Budda, czytać nauki Buddy,...
- Budda, Buddha, (sanskr. "oświecony,...
- PIERWOTNY BUDDA,