gotycka bazylika trójnawowa z wydłużonym przezbiterium wzniesiona w 2. poł. XIV w. w Krakowie (wcześniej był tu kośc. romański z początku XIII w. i ceglany kośc. halowy z końca XIII w., który w części - fasada, wieże - zachował się); 1355-65 zbudowano prezbiterium obecnego kośc. (z fundacji M. Wierzynka st.), 1392-97 - korpus świątyni (pracami kierował M. Werner); 1435-46 między skarpami wbudowano kaplice; nadbudowano wyższą wieżę, która 1478 otrzymała piękny hełm (cieśla M. Heringk); przebudowa w XVI w., w poł. XVIII w. (późnobarokowa kruchta - dzieło F. Placidiego); pod koniec XIX w. T. Stryjeński przeprowadził regotyzację wnętrza usuwając późniejsze naleciałości (np. stiukowe pilastry), ściany pokryto polichromią - dzieło J. Matejki, (na cian projekty Matejki przenosili m.in. S. Wyspiańskiego i J. Mehoffera); we wnętrzu słynny ołtarz gotycki Wita Stwosza (inne ołtarze - barokowe), kamienny krucyfiks (1491) zw. Slackerowskim, renesansowe cyborium (J.M. Padovano), ambona i inne elementy rzeźbiarskie (K. Bażanka, F. Placidi); witraże z XIV w.; bogaty skarbiec. Z wyższej wieży k.M. od średniowiecza po dzień dzisiejszy rozlega się co godzinę hejnał mariacki.
HEŁM, STRYJEŃSKI, MARIACKI OŁTARZ, STWOSZ, PITTONI, HEJNAŁ, POLSKA. SZTUKA. GOTYK, SÜSS, PLACIDI, SNYCERSTWO
- Kraków, miasto wojew. wpd. Polsce...
- RUDZKA-CYBISOWA, Hanna (1897-1988)
- MAŁOPOLSKIE WOJEWÓDZTWO, położone w płd. części...