(gr. dmos - lud, krtos - władza)
forma rządów, w której władza faktycznie spoczywa w rękach narodu (ludu), ale także ustrój polityczny, którego podstawami są: suwerenność narodu jako władzy zwierzchniej i najwyższej w państwie; wolne cyklicz-
ne wybory, umożliwiające rywalizację przedstawicielom różnych partii politycznych i zmianę rządzących; podział władzy, wyrażający ideę rozdziału ośrodków władzy (wykonawczej, ustawodawczej, sądowniczej); odpowiedzialność rządzących przed rządzonymi; rzeczywista władza wyłonionej reprezentacji, przejawiająca się w możliwości podejmowania działalności ustawodawczej. D. jako forma rządów oznacza sposób rządzenia oparty na szczególnym katalogu wartości, do których należą: sprawiedliwość, wolność, pluralizm (poszanowanie różnorodności), tolerancja, równość, a także uznanie przysługujących każdemu obywatelowi praw i wolności: zabezpieczenia nietykalności osobistej i prawa do obrony, ochrony tajemnicy komunikowania się (np. ko-
respondencji), zapewnienia wolności
sumienia i wyznania, swobody krytyki
i wyrażania własnych poglądów, wolności zgromadzeń, stowarzyszeń i organizacji. Idea d. związana jest z praktyką polit. antycznych państw-miast (polis) gr., zasadzającą się na bezpośrednich rządach wolnych obywateli. Obecnie ze względu na liczebność i wielkość terytorium, d. bezpośrednią zastąpiono d. pośrednią, polegającą na przekazaniu uprawnień do podejmowania decyzji reprezentantom narodu ( posłom), wybranym do organów władzy w wyborach. Zob. też d. bezpośrednia i d. parlamentarna.
- demokracja, głosić idee demokracji,...
- DEMOKRACJA, SYNONIM: parlamentaryzm,...
- demokracja, w znaczeniu potocznym...