(1889-1945)
niem. ideolog i polityk, twórca doktryny nazizmu, przywódca Trzeciej Rzeszy, oso-
biście odpowiedzialny za wywołanie II wojny świat. i zbrodnie popełnione przez reżim, którego był twórcą. Ur. się w Braunau (Austria). Nie ukończył szkoły średniej, bez powodzenia ubiegał się o przyjęcie do Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. W 1913 wyjechał do Monachium, walczył podczas I wojny świat.
W 1921 został przywódcą (Fhrerem) Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotniczej (NSDAP). W 1923 dokonał w Monachium nieudanego puczu, za co został skazany na 5 lat więzienia. Napisał tam programowe dzieło Mein Kampf, w którym wyłożył szowinistyczny i rasistowski program hegemonii niem. w Europie. Po opuszczeniu (przedterminowo) więzienia w 1924 odbudował
i rozbudował partię, nadając jej charakter masowy. W 1930, przy poparciu wielkiej finansjery, odniósł sukces w wy-
borach do parlamentu. 3 lata później po-wołany na kanclerza Rzeszy. Z opozycją rozprawił się w 1934 podczas tzw. nocy długich noży, co pozwoliło mu wprowadzić osobistą dyktaturę i terror policyjny w państwie; rozbudował obozy koncentracyjne, w których więził przeciwników polit., rozpoczął zakrojone na szeroką skalę represje wobec lewicy oraz Żydów. W marcu 1938 dokonał zaboru Austrii,
a w październiku zawarł układ monachijski zezwalający mu na zajęcie Czechosłowacji i aneksję Kłajpedy. Zawarł też układ ze Stalinem (pakt Ribbentrop-
-Mołotow) będący faktycznym podziałem wpływów w Europie. W ten sposób usunął ostatnią przeszkodę na drodze do rozpętania 1 IX 1939 II wojny świat.
W podbitych krajach wprowadził bezprzykładny terror i eksterminację ludności ( ludobójstwo). W obliczu zbliżającej się klęski 30 IV 1945 popełnił samobójstwo w oblężonym Berlinie.
- Hitler Adolf, (1889-1945)
- ADOLF, Stare imię germańskie...
- hitler, od nazwiska faszystowskiego...