Reklama

KANCELARIA

organ, do którego zadań należy przyjmowanie, przygotowywanie, wysyłanie, rejestracja i przechowywanie pism urzędowych w ramach działalności organu władzy, instytucji bądź osoby. Zakres działalności i znaczenie k. stopniowo ulegało zmianie. Początkowo w dawnej Polsce przez k. rozumiano urząd kanclerza (urząd ten występuje w źródłach po raz pierwszy około 1112 - istniał już jednak zapewne w XI w.). Do jego obowiązków należało przechowywanie pieczęci panującego i opatrywanie nią dokumentów. Kanclerz kierował zaczątkową jeszcze k. książęcą, w skład której wchodzili notariusze (notarii) rekrutujący się z grona dworskich kapelanów. W XII w. istniały w Polsce k. książęce w poszczególnych dzielnicach. Od 1189 r. w Krakowie obok kanclerza występuje jego zastępca - podkanclerzy. W XIII w. k. książęca coraz częściej zaczyna wystawiać dokumenty, potwierdzające dokonane czynności prawne dotyczące nieruchomości - wiąże się to ze wzrostem gospodarki towarowej i związaną z nim dbałością o pewność obrotu prawnego. W monarchii stanowej k. staje się kluczową komórką centralnego zarządu państwa, urzędy kanclerza i podkanclerzego nabierają charakteru ogólnopaństwowych. W pocz. XIV w. powstała jedna centralna k. książęca przekształcona następnie w koronną. Kanclerz wraz z podkanclerzym prowadzili całą korespondencję dyplomatyczną, a jednocześnie z k. wychodziły wszystkie akty dotyczące zarządu wewnętrznego, przywileje i nadania królewskie. Zakres kompetencji k. wzrósł w XVI w. Od 1504 kanclerze mieli obowiązek badania, czy akty wychodzące z k. królewskiej nie są sprzeczne z prawem. W k. koronnej obowiązywały określone formy urzędowania, posługiwano się formularzami, 1447 wprowadzono księgi kanclerskie i podkanclerskie - rejestry pism wychodzących z k. (tzw. Metryka Koronna). Wraz z rozwojem stosunków ekonomicznych i rozbudową administracji państwowej, urzędów, sądownictwa nastąpiły poważne zmiany form kancelaryjnych. K. straciła charakter samoistnego urzędu. W czasach nowożytnych k. stała się komórką admin. każdego urzędu.

Reklama

Powiązane hasła:

KANCLERZ, FORMULARZE, KANTOR

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama