(1886, wyd. 88)
nowela E. Orzeszkowej, wpisująca się w program pozytywizmu. Bohaterka, Joanna Lipska, zgodnie z hasłem pracy u podstaw uczy dzieci z biednych rodzin. Czyni to z potrzeby serca, przekonana, że jest jedną z wielu, których dobre uczynki składają się na wielkie dzieło (pozytywist. praca organiczna). W poświęceniu dla innych odnajduje sens życia. Sądzona i skazana na wysoką grzywnę lub więzienie, kilkakrotnie powtarza: "Myślę, że robiłam dobrze". Jej entuzjazm i wiara w sens ofiary kontrastują z postawami innych bohaterów i bezdusznym prawem. Tworząc szlachetną postać nauczycielki, Orzeszkowa ukazuje jej wyższość nad zrezygnowanymi, niezdolnymi do entuzjazmu ludźmi. Prototypem Joanny była Apolonia Makowska, siostra wspólnika wileńskiej księgarni pisarki. Druk noweli w "Świecie" został przerwany przez cenzurę. By móc wydać utwór, pisarka zamieniła realia zaboru ros. na pruskie. A B C zostało przetłum. na jęz. ros., szwedz., niem., ang., ukr., serbsko-chorwacki, hebr.
- B-A-C-H, temat muz. złożony...
- C++, obiektowy jezyk programowania...
- B-BENZOPIRYDYNA,