(1946, wyd. 1954)
powieść L. Buczkowskiego ukazująca eksterminację Żydów w czasie II wojny światowej. Małe miasteczko Szabasowa w ziemi podolsko-wołyńskiej tworzy modelową przestrzeń (ograniczoną, miejsce przemieszania kultur). Myśli, przeżycia zarówno ofiar, jak i tych, którzy nieśli im pomoc, zostały ukazane za pomocą specyficznie dobranych środków lit. Nie ma w powieści nadrzędnej autorskiej świadomości ani jednolitej narracji. Utwór jest zapisem wielu głosów, różnych - często sprzecznych opinii, te same fakty zyskują odmienne interpretacje. Rytm narracji wyznaczają odgłosy strzałów karabinowych. Nerwowy, rwący się styl wypowiedzi, nasycenie języka prowincjonalizmami, porzekadłami, przysłowiami stwarzają wrażenie autentyczności wypowiedzi. Nieład konstrukcji, posługiwanie się skrótem myślowym, nazwami zastępczymi znakomicie oddają chaos świata. Powieść nie jest tylko utrwalaniem konkretnych faktów, wciąż wraca w niej pytanie o przyczyny katastrofy i sens zdarzeń. Tytułowy "czarny potok" to rzeka śmierci, stanowiąca też kres ludzkiego rozumienia zdarzeń. Utwór B. ukazuje w apokaliptycznej atmosferze koniec pewnej kultury i cywilizacji.
- CZARNY DUNAJEC, rzeka, jeden ze źródłowych...
- RYBIEGO POTOKU DOLINA, polodowcowa dolina po...
- BUCZKOWSKI Leopold, (1905-89)